środa, 27 czerwca 2012

"მე არა მაქვს საკუთარი ბინაო, მე წუხელის ქვაზე დამეძინაო"

ძველი თბილისელი აშუღი, სახალხო მელექსე და მომღერალი იეთიმ-გურჯი (იეთიმ დაბღიშვილი) დაიბადა 1875 წელს ქალაქ თბილისში, ღარიბი ხელოსნის - დაბაღის (ტყავის გამომყვანი მუშა. თერძი-მამაკაცის ტანსაცმლის მკერავი) ოჯახში. იეთიმის წინაპრები ქართველები ყოფილან, რომლებიც თურქეთის ომის დროს ტყვედ ჩავარდნილან და მაჰმადიანური სარწმუნოება მიუღიათ. გვარი გურჯი (ქართველი) მაშინ შერქმევიათ.

იეთიმ-გურჯმა ლექსების წერა, ან უფრო უკეთ რომ ვთქვათ, ლექსების გამოთქმა 1895 წლიდან დაიწყო. მისი ლექსები უმთავრესად სიმღერების სახით ვრცელდებოდა ქალაქში. ის თავად ჰქმნიდა თავისივე ლექსებზე სიმღერათა მოტივებს. ჰყავდა საკუთარი დასტა (მეზურნეთა ანსამბლი) და თავისივე ლექსებსა და სიმღერებს თვითონვე ასწავლიდა და ასრულებდა კიდეც. იეთიმ-გურჯი ლექსებს წერდა აგრეთვე სომხურ და აზერბაიჯანულ ენებზე. იეთიმ-გურჯს სკოლა თვალით არ უნახავს. წერა-კითხვა ქაღალდის პარკებზე შეისწავლა. მას კარგი ხმა ჰქონდა, დაჰყავდათ ქორწილებში და მაშინდელი პოეტების ლექსებს ამღერებდნენ. იეთიმ-გურჯს ბინა ავლაბარში ჰქონდა, სადაც მთელი თვეობით არ დაიარებოდა მისი ოთახის ფანჯარაზე, რომელიც ქვაფენილს ამოჰყურებდა, გამოკრული იყო წარწერა ოთხ ენაზე: ქართულად, რუსულად, ფრანგულად და სომხურად: იეთიმ-გურჯი.

1905 წლის რევოლუციის პერიოდში იეთიმ-გურჯი მუშაობდა ბაქოში ნავთის სარეწაოებზე. რევოლუციურ მუშათა ერთ-ერთ კრებაზე მან გამოიტანა საკუთარი დროშა, რომელზედაც ეწერა: "მიხარიან, არ კი მჯერა!" 1905-07 წლის რეაქციის გამარჯვების შემდეგ იეთიმ-გურჯი მეფის ჟანდარმერიის მიერ სხვა რევოლუციონერ მუშებთან ერთად დაიჭირეს და ადმინისტრაციული წესით გააგზავნეს ვოლინის გუბერნიაში და მოათავსეს დუბნოს ციხეში. აქ 4 წელი დაჰყო. შემდეგ გადაყვანილი იქმნა ქ. კრემენსკში, ტუსაღთა გამასწორებელ რაზმში.

1912 წელს იგი სამშობლოში დაბრუნდა. ამ პერიოდს, კერძოდ კი, 1913 წელს ეკუთვნის მისი შესანიშნავი ლექსი : "გამარჯობა, ჩემო თბილის ქალაქო"

1940 წლის 15 ივლისს,თბილისში, არც თუ ისე ხნიერი, 65 წლის, იეთიმ-გურჯი გარდაიცვალა

გამარჯობა, ჩემო თბილის ქალაქო!

გამარჯობა, ჩემო თბილის ქალაქო,

დაკარგული შენი შვილი მოვედი,

საქართველოს მიწა-წყალო, ალაგო,

თორმეტი წლის გატანჯული მოვედი.

მთაო წმინდავ, მამა დავითისაო,

შენ, დარაჯო ქალაქ თბილისისაო,

წმინდა მიწავ, უკვდავ მწერლებისაო,

მათ საფლავზე სალოცავად მოვედი.

ჩვენო ციხევ, ძველო ნარიყალაო,

საქართველოს ძველო მკვიდრო ძალაო,

შენი შვილი პოლშის ციხემ მმალაო,

სისხლგამშრალი სალოცავად მოვედი.

დიდო ზარო, ჩვენი სიონისაო,

ნატრული ვარ შენ დიდებულ ხმისაო,

ჩვენო მტკვარო, ძმაო რიონისაო,

ნაწამები საბანაოდ მოვედი.

ძმანო ჩემნო: ჰაოს, ქართლოსისაო,

გატანჯულსა მიცნობთ დიდი ხნისაო,

გაყიდული ორპირ მეგობრისგანო,

გამარჯობათ! იეთიმ გურჯი მოვედი!

1913

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz