Dziękujemy ...

ასე არ გამხარებია არცერთი მოსალოცი რაც კი ოდესმე მიმიღია. წელს პოლონელმა თანამშრომელმა ასე მოგვილოცა შობა-ახალი წელი

როგორ დაკრძალეს ზვიად გამსახურდია

პრეზიდენტი გამსახურდია უდიდესი პატივით დაკრძალეს ჩეჩნეთში. მთელი ეს დღეები ჩეჩნეთში გლოვა იყო გამოცხადებული და კულტურულ-სანახაობითი ღონისძიები აკრძალული იყო. პრეზიდენტის ცხედარი დასვენებული იყო ჩეჩნეთის მთავრობის სახლში სადაც საპატიო ყარაულში იდგნენ ჩეჩნეთის მთელი მთავრობის წევრები,ეროვნული ხელისუფლების წევრებთან ერთად. მეც ვიდექი საპატიო ყარაულში ... ჩემი ქმრის ნაცვლად,რადგან თბილისში მისი სამართლო პროცესი მიმდინარეობდა მაშინ. პროცესზე საზოგადოებრივი დამცველი ვიყავი,ავედი მოსამართლესთან და ამ დღეებში თბილისში არ ვიქნები და სხდომა არ დანიშნო მეთქი. ვერ დავნიშნავ თუ არ იქნებიო. მერე მაინც ვერ მოითმინა და მკითხა რატომ არ იქნებიო. გროზნოში მივდივარ დაკრძალვაზე მეთქი... ყბა ჩამოუვარდა ... თავ-ბედი იწყევლა ალბათ, რადგან ოთახში მის გარდა სხვებიც იყვნენ ...

თვითმფრინავი ჯოჰარმა გამოაგზავნა. აეროპორტში 3 საათი დაგვაყოვნეს: გროზნოში ისეთი თოვლია თვითმფრინავი ვერ დაჯდებაო. მფრივანმა თავის თავზე აიღო ჩემი რისკით მიმყავს ეს ხალხიო და როგორც იქნა გავფრინდით ... გროზნოში არა თუ არ თოვდა ფიფქიც კი არსად იყო!
დაგვახვედრეს მანქანები და წამოვედით გზაში ხალხი მანქანას აჩერებდა კარებს აღებდა და პირადად გვისამძიმრებდა ...ხალხი უწყვეტ ნაკადად მოდიოდა მთელი დღე ზვიადთან გამოსამსვიდობებლად...
თუმცა ჩეჩნეთის "მთავრობის სახლიდან" 5 წთ-ის სავალი იყო "კოლხური კოშკამდე" მთელი ქალაქი შემოვიარეთ... მღვდლებით, ჯვრებით, საცეცხლურებით ... მუსულმანურ ქალაქში!!!

სანამ ცოცხალი ვარ არასოდეს დამავიწყდება ჯოჰარის გამოსამშვიდობებელი სიტყვები: თქვენ დაკარგეთ პრეზიდენტი, მეგობარი, მამა მაგრამ მე თქვენზე მეტი - მასწავლებელი დავკარგეო. უბედურია ქართველი ერი რომ თავის პირველ პრეზიდენტს საკუთარ მიწაში ვერ კრძალავს და ბედნიერია ჩეჩენი ხალხი, რომ ეს პატივი ჩეჩნურ მიწას ერგოო...

 ჯოჰარ დუდაევი ემშვიდობება თავის მეგობარსა და მასწავლებელს.

თვითონ ჯოჰარს არ ეღირსა ასეთივე პატივით დაკრძალვა

 

საქართველოს უზენაეს მთავარსარდალს სამხედრო წესისამებრ საბრძოლო მანქანაზე გამობმულ ქვემეხის ლაფეტზე დასვენებულ საქართველოს დროშაგადაფარებულ კუბოთი მიასვენებენ

 

საქართველოს უზენაესი მთავარსარდლის კუბოს ჩეჩენი მეომრების საპატიო ყარაული მიაცილებს - ეს სიმბოლოა დროის სიდიადისა და ტრაგიკულობისა

 

კავკასიის მთების ტრადიციისამებრ მებრძოლ პრეზიდენტს დაობლებული ცხენი მიაცილებს

 

სამგლოვიარო პროცესია გროზნის მთავარ მოედანზე სადაც საქართველოს პრეზიდენტს ბოლო პატივს მიაგებს ჩეჩნეთის პრეზიდენტი, ჩეჩნეთის მთავრობა, ათიათასობით ჩეჩენი, ჩეჩნეთის შეიარაღებული ძალები

 

სამგლოვიარო პროცესიას წმინდა ჯვარი მიუძღვის წინ

ასობით ქართველი ჭირისუფლი ჩამოვიდა საქართველოდან თავის პრეზიდენტთან გამოსათხოვრად

 

დახრილი და დამწუხრებული საქართველოს დროშები


გლოვის დღეებში, ჩეჩნეთის ტელევიზიით გადაიცემოდა ქართული საეკლესიო გალობანი, ხოლო დაკრძალვის დღეს, გროზნოს ცენტრში ასევე ჩართული იყო ქართული საგალობლები....



მიხარია რომ ჩემი შვილები და განსაკუთრებით კი უმცროსი, რომელიც მაშინ პატარა იყო, საოცარი განცდით უსმენს აი, იმ ზემოთ დადებულ სიმღერას ...

ჯოჰარ დუდაევის მიმართვა

Project "Golden Fleece" - Georgian restaurant abroad

International Business-Science Forum - Tbilisi 2009, 29-31 October



Project goal
The increasing of renown and popularity of Georgia by way of support of Georgian cookery, wine and culture.

Short review of existing situations
Amongst business activities in reality of all countries, the restaurant business is one of most profitable ones, however, not for Georgian cookery abroad. It is a pity, as far as our cookery looks at oneself as a peculiarly paying, and it represents a variety of so widely advertised Mediterranean Sea diet.

Unfortunately, it is the fact, that the high level Georgian restaurants, created according to refined conception, does not exist abroad, and the information about Georgian cookery is very scarce. Because, we consider that a private or state capital have to undertake the elaboration of conception of Georgian restaurant web export to abroad.

Project tasks

Elaboration of conception of Georgian restaurant web export to abroad. By the joint effort of experienced cookery experts, psychologists, physiologists, food technologists, marketing specialists, architects, designers to be elaborated the conception of Georgian restaurant web export to abroad considering the regional peculiarities and meeting the healthy food principles.

Means of project fulfillment

Separate small or average business, are not able to solve the problems, arisen in project. The support on state level or, at list, by powerful capital is needed.

The ways of project fulfillment

• Creation of corporation by conventional name "Golden Fleece";
• Creation of "Experimental-Research Base" for the project;
• Training of professional community for high qualification and modern technology mastering ;
• Establishment of project architecture- design ensuring group;
• Creation of information ensuring group.

1. At apparatus of prime minister to be created the inter-ministry corporation by conventional name "Golden Fleece", subordinated immediately to prime minister.

Included into the corporation presumed ministries of:
• economical development;
• agriculture;
• labour, health and social security;
• finance;
• defense of culture memorials and sport;
• education;
• diaspora.

2. To be created the project "Experimental-Research Base"

In the several countries of the Europe, among them in Poland, on the basis of existing and new established Georgian restaurants should be created objects supporting the testing and realization of research results.
Existing in Poland "ALAVERDI - THE GEORGIAN POINT" that represents the distributor of Georgian wine in Poland and west Europe. The company ready to participate in project, and it is interested by the tourism in Georgia as well.

3. Training of professional community for high qualification and modern technology mastering;

For successful implementation of the project, the college, provided by modern technique and methodology will be needed.

4. Establishment of project architecture- design providing group.

An interior, as well as exterior must serve to the individuality and uniqueness of restaurant. The harmonic ensemble of the form and content can not be achieved without having of professional architects and designers.

5. Establishment of information ensuring group.

• Elaboration and publishing of the academy edition - "Georgian Cooking" in Georgian, English and languages of concrete countries;
• Elaboration and edition of the book "Georgian beverages" (wine, vodka, chacha, brandy, Champaign, beer, lemonade);
• Production of films about Georgian cookery and wine-making;
• Establishment of publishing board in appearance of periodical based on existing journal "Madiani".

6. Tourism - an inseparable part of the project A tourism and measures of culture in Georgia represent the vital part of this project:

• Eco and agricultural tourism with tours - wine- cookery;
• Horse tours;
• Medical-Sanitation tours;
• Festivals;
• Traditional name days and celebrations.

Expected profit of project realization

We are assured that invested money will bring a significant profit:
• The trade mark "Georgian restaurant", being sold as franchising ;
• Common development of Georgian cookery and winemaking ;
• Development of tourism and sphere of service;
• Increasing of renown and popularity of Georgia, popularization of Georgian brands and culture through the world market.

რეპორტაჟი საერთაშორისო ბიზნეს-სამეცნიერო ფორუმიდან:

შეკითხვები - ქალბატონ რუსუდან კიკალეიშვილს, ქართული დიასპორის წარმომადგენელს პოლონეთში.

- რის შემოთავაზებას აპირებთ, ქალბატონო რუსუდან?

- დასავლეთში ძალიან დიდი ყურადღება ექცევა ჯანსაღ კვებას. ქართული სამზარეულო კი ბუნებრივად არის დაფუძნებული სწორი კვების კონცეფციაზე. ჩემი აზრით, საკმაოდ მნიშვნელოვანია ქართული კერძების, (თანამედროვე სტანდარტების გათვალისწინებით), მსოფლიო ბაზარზე გატანა. სამზარეულო ქვეყნის მატერიალური კულტურის ისეთივე ნაწილია, როგორც გამოყენებითი ან სახვითი ხელოვნება. ქართული კერძების მსოფლიო არენაზე გატანა ხელს შეუწყობს ქვეყნის პოპულარიზაციას. გათვალისწინებული უნდა იყოს ადგილობრივთა მოთხოვნები. ანუ, ამა თუ იმ ქვეყნისა თუ რეგიონისთვის რომელი კერძი იქნება მისაღები. ეს კი ყველაზე კარგად ადგილობრივმა დიასპორამ იცის, ამიტომ აუცილებელია მასთან თანამშრომლობა. ამ პროექტში უნდა ჩავრთოთ ფიზიოლოგები, დიზაინერები, მარკეტინგის სპეციალისტები... ჩემი აზრით, ქართული რესტორანი არ უნდა ასოცირდებოდეს მხოლოდ ფიროსმანის ნახატებსა და ეგზოტიკასთან. ვფიქრობ, საჭიროა რესტორნის მოწყობა თანამედროვე სტანდარტების გათვალისწინებით. თუ ამ საქმეში სახელმწიფოც ჩაერთვება შესაძლებელი გახდება გამზადებული ტექნოლოგიის ბრენდის სახით გაყიდვა. ეს სახელმწიფოს საკმაოდ დიდ მოგებას მოუტანს.

- რატომ დაარქვით პროექტს „ოქროს საწმისი"?

- თუ ფილოსოფიური თვალსაზრისით ჩავუღრმავდებით, ქართული სამზარეულო ის „ოქროს საწმისია", რომელიც შეგვიძლია დასავლეთს შევთავაზოთ. ქართული სამზარეულო, საუკუნეების განმავლობაში გაჯერებულია ჯანსაღი კვების იმ ელემენტებით, რომლებზეც ძალიან დიდი მოთხოვნილებაა დასავლურ სამყაროში.

- დიდი მადლობა.

http://www.diaspora.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=77&info_id=1265

7. ,,ოქროს საწმისი", რუსუდან კიკალეიშვილი, ვიქტორ დომუხოვსკი (პოლონეთი)
პროექტი ითვალისწინებს ქართული კულინარიული ხელოვნების დახვეწას და ამით მისთვის გავრცელების არეალის გაფართოებას. ამ მიზნით პროექტის ავტორებს მიზანშეწონილად მიაჩნიათ ჩამოყალიბდეს საინფორმაციო უზრუნველყოფის ჯგუფი, გამოიცეს წიგნები და შეიქმნას ფილმები - ,,ქართული სამზარეულო", ,,ქართული სასმელები", აგრეთვე, უკვე არსებული ჟურნალი ,,მადიანის" ბაზაზე შეიქმნას პროექტის ბეჭდვითი ორგანო. პროექტი ითვალისწინებს აგრეთვე სამედიცინო ტურიზმის განვითარებასაც, რომელშიც მოიაზრება გამაჯანსაღებელი ცენტრის შექმნა. პროექტის ავტორთა აზრით, იმისათვის, რომ საქართველომ არ დაკარგოს უნიკალური შესაძლებლობების ქვეყნის იმიჯი, საჭიროა ღვინის, რთველის ფესტივალების ჩატარება, მაგრამ ეს უფრო ფართო საკითხია და მოითხოვს ეკონომიკურ გათვლებს. ავტორების ღრმა რწმენით პროექტი დანახარჯებს აანაზღაურებს.

რუსუდან კიკალეიშვილმა აღნიშნა, რომ პოლონეთში არსებობს ,,ALAVERDI - THE GEORGIAN POINT", რომელიც მოწადინებულია მონაწილეობა მიიღოს პროექტის განხორციელებაში.რუსუდან კიკალეიშვილმა განმარტა, რომ ფირმის მფლობელები ვაჭრობენ მხოლოდ ქართული პროდუქტებით, მათ შორის ქართული ღვინით, მინერალური წყლებითა და საკონსერვო ნაწარმით. ფირმა ქართული სამზარეულოთიც დაინტერესდა. შემდგომ ეტაპზე შეიძლება გაკეთდეს ქართველი მხატვრების, რეწვის გამოფენა, ანუ იგი იტვირთებს კულტურის ცენტრის ფუნქციასაც.

http://diaspora.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=77&info_id=1230

არ მინდა ზედმეტად თვითდარწმუნებული მოგეჩვენოთ, მაგრამ ჩვენი პროექტის, "ოქროს საწმისის" პრეზენტაცია 30 ოქტომბერ შედგა, ხოლო ზუსტად ერთი კვირის შემდეგ, კერძოდ 6 ნოემბერს, ყატარში ვიზიტიდან დაბრუნებული პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი ილია ჭავჭვაძის უნივერსიტეტის სტუდენტებს და ლექტორებს შეხვდა და როგორც ქართული მედია საშუალებანი იტყობინებიან:

" ... მან სტუდენტებს და მთლიანად საზოგადოებას მოუწოდა, იზრუნონ ძველ კულტურულ ტრადიციებზე დაყრდნობით ყველა სფეროს, მათ შორის ქართული სამზარეულოს გათანამედროვებაზე, რათა საქართველომ უპასუხოს ახალ მსოფლიო დონის გამოწვევებს ..."

http://www.rustavi2.com/news/news_textg.php?id_news=34325&pg=1&im=main&ct=3&wth=

http://www.amc.ge/news/1257571501.php

პროექტი „ოქროს საწმისი” - ქართული რესტორანი საზღვარგარეთ

წაკითხული იქნა: International Business-Science Forum - Tbilisi 2009, 29-31 October
რაოდენ ბანალურად და გაცვეთილადაც არ უნდა მოგვეჩვენოს პროექტის სახელწოდება, იგი მაინც შეგნებულად იქნა არჩეული, რადგან მიგვაჩნია, რომ ქართული სამზარეულო, რომელიც გემრიელიცაა, ნატურალურიც და ჯანსაღიც, არის სწორედ თანამედროვე „ოქროს საწმისი”, ანუ ის რაც შეგვიძლია შევთავაზოთ გლობალიზირებული ფასტ ფუდებით ( Fast Food ), ამ დაუბალანსირებელი კერძებითა და ზედმეტი კალორიებით, შეშფოთებულ დანარჩენ მსოფლიოს. 2006 წელს მხოლოდ აშშ-მ 120 მილიარდი დოლარი დახარჯა ზედმეტი კილოგრამებით გამოწვეული დაავადებების სამკურნალოდ. ეს თანხა კი ყოველწლიურად მეტი და მეტი იქნება, თუ ეპიდემიის დამუხრუჭება არ მოხერხდა.

კარდიოლოგთა და დიტოლოგთა საერთაშორისო ჯგუფმა საგანგაშო ანგარიში გამოაქვეყნა ჟურნალში "Journal of American Heart Association", რომლის მიხედვითაც მსოფლიოს ჭარბიწონისა და სიმსუქნის ისეთი ეპიდემია ემუქრება, რომელმაც ჯანდაცვის პროგრამები შეიძლება მრავალ ქვეყანაში მწყობრიდან გამოიყვანოს. ხუთივე კონტინენტზზე ექიმებმა 168 ათასი ადამიანი გამოიკვლიეს.

ეს დიდი და სერიოზული პრობლემაა, რადგან პირდაპირ ურტყამს ქვეყნის ეკონომიკას. მსუქნები უფრო ხშირად ავადმყოფობენ, აცდენენ სამსახურს, მსუქანი ადამიანის შრომის უნარიანობა სგრძნობლად ნაკლებია მისივე ასაკისა და კვალიფიკაციის მქონე ნორმალური წონის კოლეგისაგან. საჭირო ხდება დამატებითი ხარჯების გაღება დიდი მასის მქონე ადამიანებზე მორგებული სასწრაფო დახმარების მანქანების, ტრენაჟორებისა და სავარჯიშო დარბაზებისათვის, რომ არაფერი ვთქვათ თუნდაც თვითმრინავების, ავტობუსებისა თუ კინო-თეატრის სავარძლებზე.

ამდენად სიმსუქნე და ჭარბი წონა არა მხოლოდ ერთი კონკრეტული პიროვნების ესთეტიკური პრობლემაა, არამედ მავნეა კონკურენტუნარიანი ეკონომიკის თვლსაზრისით და იგი აზარალებს ყოველ ჩვენგანს, რადგან ყველა დანარჩენი პაციენტის სამკურნალოდ სულ უფრო ნაკლები სახსრები რჩება. თუ ვინმეს ჰგონია, რომ მისი წონა მხოლოდ მისი პრობლემაა – რბილად რომ ვსთქვათ – ძალიან სცდება. 80-იან წლებში აშშ-ში სერიოზულად მსჯელობდნენ “კალორიებზე გადასახადი”-ს დაწესების შესახებ რომლითაც უნდა დაბეგრილიყო ტკბილი და ცხიმიანი საკვები. 2003 წელს ამ პროექტს ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციამაც კი დაუჭირა მხარი, ხოლო დიდი ბრიტანეთის სამედიცინო საზოგადოება ამ სახის პროდუქტების 17,5% დაბეგვრას მოითხოვდა. დღეისათვის შოტლანდიაში აკრძალულია მსგავსი საკვების სასწავლო დაწესებულებების სასადილოებში გაყიდვა, ხოლო დიდი ბრიტანეთის მთელ ტერიტორიაზე - ამ ტიპის პროდუქტების ბავშვებზე მიმართული რეკლამა.

სარესტორანო საქმეში ჩახედულმა ადამიანებმა იციან, რომ 1986 წელს იტალიაში, კულინარიის ამ მექაში, ჩასახულმა და შემდეგ მთელს მსოფლიოში გავრცელებულმა სლოუ – ფუდ (slow food) მოძრაობამ, რომელმაც თავის ემბლემად ლოკოკინა აირჩია, მიზნად დაისახა თანამედროვეობის ისეთი უდიდესი საფრთხისაგან, როგორსაც „ცარიელა კალორიები” წარმოადგენენ, მოსახლეობის დახსნა, ჯანსაღი კვების დანერგავა და ეროვნული, ტრადიციული სამზარეულოების მხარდაჭერა. სამზარეულო კი ეროვნული კულტურის ისეთივე შემადგენელი ნაწილია, როგორც ფოლკლორი თუ სახვითი ხელოვნება. პირისპატივი ადამიანურ „სისუსტეებში” ერთ – ერთი პირველთაგანი იყო და არის. ამიტომაც დღეს არსებულ ლეგალურ ბიზნეს საქმიანობებს შორის სარესტორანო ბიზნესი ყველა ქვეყნის სინამდვილეში ერთ-ერთი ყველაზე მომგებიანია, მაგრამ არა ქართული სამზარეულოსათვის უცხოეთში. ეს მით უფრო გულდასაწყვეტია, რადგან ჩვენი სამზარეულო ამ კუთხით გამორჩეულად მომგებიანად გამოიყურება და იგი ასე ფართოდ რეკლამირებულ ხმელთაშუა ზღვის დიეტის ნაირსახეობას წარმოადგენს.

სამწუხაროა, მაგრამ ფაქტია, რომ საზღვარგარეთ არ არსებობს დახვეწილი კონცეფციით შექმნილი მაღალი დონის ქართული რესტორნები და ინფორმაცია ქართული სამზარეულოს შესახებ ძალიან მწირია. ამიტომ მიგვაჩნია, რომ გნებავთ კერძო კაპიტალმა, გნებავთ სახელმწიფომ ითაოს უცხოეთში ქართული რესტორნების ქსელის საექსპორტო კონცეფციის დამუშავება და გამოცდილი კულინარების, ფსიქოლოგების( მომხმარებლის ფსიქოლოგიური "დამუშავება"), ფიზიოლოგების ( კერძების შერჩევა რეგიონალური ნიუანსების გათვალისწინებით და ჯანსაღვი კვების პრინციპების დაცვით), კვების ტექნოლოგების, მარკეტინგის სპეციალისტების, არქიტექტორების, დიზაინერების ერთობლივი ძალისხმევით შემუშავდეს და დაიხვეწოს ქართული სამზარეულო ყველა თვალსაზრისთ და მათ შორის ტექნოლოგიაც. საჭირო იქნება ავეჯისა და ჭურჭლის საწარმოების ამუშავება. დარწმუნებული ვართ, რომ ჩადებული ინვესტიციები ინვესტორისათვის მნიშვნელოვან მოგებას მოიტანს, თუნდაც მათ მიერვე ფრანჩაიზინგის სახით გაყიდული სავაჭრო მარკა "ქართული რესტორანი", და ბიძგს მისცემს ზოგადად ქართული კულინარიისა და მეღვინეობის განვითარებასაც, მსოფლიო ბაზარზე საქართველოს ცნობადობას, ქართული ბრენდებისა და კულტურის დამკვიდრებას.



წინამდებარე პროექტი მიზნად ისახავს სწორედ ასეთი კონცეფციის შემუშავებისათვის საჭირო ადამიანური რესურსისა და კაპიტალის მობილიზაციას.

ცხოვრების დონის ზრდამ და აჩქარებულმა ტემპმა გამოიწვია, რომ ადამიანები ხშირად არა თუ სადილ - ვახშამის მომზადებას არამედ ნორმალურად საუზმობასაც კი ვეღარ ასწრებენ. ამიტომ სულ უფრო მეტი და მეტი მომხმარებელი ჰყავს როგორც ფასტ - ფუდების ობიექტებსა და სწრაფი მომსახურების კაფე-ბარებს, ასევე საშუალო დონის რესტორნებსაც, რომ არაფერი ვთქვათ ძვირადღირებულებზე, რომელთაც კლიენტურა არასოდეს აკლდათ. პრაქტიკულად ნებისმიერ ასეთ დაწესებულებაში დილიდანვე ხალხმრავლობაა და თავისუფალი მაგიდის პოვნა ძალიან ჭირს. ესაა კიდევაც იმის მიზეზი, რომ ახლბედა ბიზნესმენები ცდილობენ დაიკაონ თავისუფალი ნიშა და სწრაფად და იოლად გამდიდრდნენ. თუმცა ყველაფერი ისე მარტივიც არ არის, როგორც შეიძლება ერთი შეხედვით სჩანდეს.

იმისათვის, რომ საზღვარგარეთ ქართული რესტორანი წარმატებით ფუნქციონირებდეს პირველ რიგში მისი თემატიკა უნდა განვსაზღვროთ. ასეთი თემატური რესტორნები და კაფე-ბარები ძალიან პოპულარულია და ფართო გავრცელება ჰპოვეს. ავირჩიოთ რამოდენიმე ქართული კერძი, რომელიც მენიუში მუდმივად იქნება და რესტორნის იმიჯი და ინტერიერც ამაზე ავაწყოთ. რესტორნის გახსნის ხარჯებიც ამაზე იქნება დამოკიდებული და რადგან ხარჯები ვახსენეთ სტატისტიკური მონაცემებით ამ ხარჯების გასწორებას ჩვეულებრივ ერთიდან ხუთ წლამდე დასჭირდება

საზღვარგარეთ არსებულ ქართულ რესტორნებში პირველ რიგში თვალში გადაჭარბებული ეგზოტიკა გეცემათ და ძალაუნებურად იბადება კითხვა: შეიძლება თუ არა ტრადიციისა და თანამედროვეობის ერთმანეთთან შეთავსება? განა აუცილებელია, რომ ქართული რესტორანი საზღვარგარეთ ეგზოტიკას ვერ გასცდეს? განა აუცილებელია, რომ ყველგან ფიროსმანის "ნატურმორტი", სამი თავადის მდელოზე თუ ბეგოს მეგობრებში ქეიფის რეპროდუქციები იყოს კედლებზე გამოფენილი, ან კინტოს "ეროვნულ" სამოსიანი კელნერი?

უცხოეთში ქართული სამზარეულოს ძირითადი პრინციპი უნდა იყოს: ზომიერება და სათანადო რეკლამა! არ შეიძლება მთელი მსოფლიო შენს წინაშე "ვალდებულად" მიგაჩნდეს. არ არის საჭირო, და ვერც აიძულებ ვერავის, რომ საუკუნეებით გამომუშავებული კვების ეროვნული სტილი თუ მეთოდი შეიცვალოს. შენ ხარ მიმწოდებელი. ის არის მომხმარებელი. მარკეტინგის ელემენტარული კანონია: ბაზარი შეისწავლო და მოთხოვნილებას შესაძლებლობის ფარგლებში გამოეპასუხო.

ქართული კულინარიაა, ისევე როგორც ქართველი ერი არ არის ერთგვაროვანი მონოლიტი. კერძები უნდა შევარჩიოთ ისეთი, კონკრეტულ ქვეყანაში მოწონებას რომ დაიმსახურებს. ჩვენ მართლაც საუცხოო სამზარეულო გვაქვს, რომელსაც გათანამედროვება სჭირდება. მოგეხსენებათ ცხოველური ცხიმები, რბილად რომ ვსთქვათ, ჯანსაღი არ არის. თუმცა ცხიმს ყველანი იყენებენ, მაგრამ დასავლეთ საქართველოში უპირატესობა მაინც მცენარეულ ცხიმს ენიჭება. მაშ, შეიძლება ისეთი კერძი შევარჩიოთ რომელიც ცხოველური ცხიმებით არ მზადდება. გამოუვალ მდგომარეობაშიც არსებობს გამოსავალი – სპეციალური, წინასწარი შეკვეთის შემთხვევაში დავამზადოთ კონკრეტული სტუმრისათვის. აქ არ არის საუბარი კერძის რეცეპტის შეცვლაზე. თუმცა მისი სუფრაზე მიტანის ფორმა კი ნამდვილად კარგად გასააზრებელია. რატომ არ შეიძლება, მაგალითად, ღომი მომცრო ცილინდრული თუ კონუსური ფორმის გარნირად მოვაწოდოთ? თან განვუმარტოთ, რომ ეს იგივეა, რაც იტალიური ეროვნული კერძი პოლენტა (La Polenta) და რომ იგი ბევრად უფრო სასარგებლოა ვიდრე პურ-ფუნთუშეული. მთელი "წარმოება" აუგიათ იტალიელებს ჩვენს მიერ დაწუნებულ ღომზე. არავითარი სირთულე ამაში არ არის.



ღომი ჩვენცა გვაქვს, ბადრიჯნის და პომიდვრის მრგვალად მოჭრა ერთმანეთზე შემოწყობა და "დასენდვიჩება" ჩვენც შეგვიძლია. გარშემო ზეთის, პამიდვრის და ტყემლის წვენის ლამაზად შემოწუწება, გვერდით ერთი - ორი ფოთოლი რეჰანის ან კამის ამოდება – ესაა და ეს.



ხომ შეგვიძლია ქართული ჩაროზი, ფელამუში, თეფშის შუაგულში მოვათავსოთ, გარშემო ყურძნის მარცვლებით ან ქიშმიშით მოვრთოთ, ნიგოზი წმინდად დავახეხოთ და ავუხსნათ, რომ ფელამუში არ შეიცავს ჯანმრთელობისთვის ასე მავნე შაქარს, რომ იგი იმავე ყურძნის წვენისგან მზადდება, რისგანაც საქვეყნოდ ცნობილი ქართული ღვინოები.



კიდევ ერთი საგულისხმო მომენტი უნდა ვიცოდეთ რა კატეგორიის მომხმარებელზე გავდივართ: საუზმე, ლანჩი, ვახშამ-წვეულებები, VIP რესტორანი თუ რამე შერეული. აუცილებლად უნდა გვახსოვდეს, რომ საუზმეზე ან ლანჩზე შემოსულ სტუმარს დიდი დრო არა აქვს – მას სწრაფად უნდა მოვემსახუროთ – ამდენად ისეთი კერძი უნდა შევთავზოთ რაც სწრაფადაც მომზადდება, მრავალფეროვანიც იქნება და ერთ თეფშზეც დაეტევა. აი, საღამოს კი (17 საათიდან) სადილ - ვახშამზე მოსულთ შეგვიძლია უფრო აკადემიურ სტილში ვუმასპინძლოთ.

თემატიკის განსაზღვრა და თქვენი რესტორანი რომ ქართულია, ეს უპირატესობას თავისთავად არ მოგცემთ, მაგრამ თუ ადგილობრივ სპეციფიკასა და კლიენტურის ფსიქოლოგიას ჩასწვდებით შეგიძლიათ ეს ფაქტი კარგად გაათამაშოთ, ანუ ზოგან შეიძლება აქცენტი მის განსხვავებულობაზე გააკეთოთ, მაგრამ ზოგჯერ შეიძლება რომელიმე ცნობილ და უკვე საქვეყნოდ აღიარებულ სამზარეულოსთან მსგავსებამ უფრო გასჭრას. მენიუს შემუშავებისას აუცილებლად უნდა გაითვალისწინოთ ადგილობრივი სპეციფიკაც და ჯანსაღი კვების უმთავრესი პრინციპები.
ქართული სამზარეულო ამ უკანასკნელის მხრივ ძალიან მომგებიანად გამოიყურება, რადგან უხვად მოგვეპოვება ბოსტნეული, ფრინველ-თევზეული თუ რძის ნაწარმზე დამზადებული კეძრები. ჩვენი, თუ შეიძლება ასე ითქვას, სუსტი წერტილი ცხიმების და ისიც „ცუდი (ტრანს და ნაჯერი) ცხიმების” ჭარბი მოხმარებაა. ადამინის ორგანიზმის ნორმალურად ფუნქციონირებისათვის ცხიმები აუცილებელია, მაგრამ „სასარგებლო (მონო და პოლიუჯერი) ცხიმები”. გავითვალისწინოთ ეს მომენტი რესტორნის მენიუს შემუშავებისას.
ნაჯერი ცხიმების შემცველია: ცხოველური ცხიმი, რძის პროდუქტები, წიტელი ხორცი, ზოგიერთი მცენარეული ზეთი (ქოქოსი, პალმა). ტრანს ცხიმების შემცველია: მყარი მარგარინები. მონო და პოლიუჯერი ცხიმების შემცველია: მცენარეული ზეთები (კანოლა, ზეითუნის ზეთი), თხევადი მარგარინები, სოიოს ზეთი და მაიონეზი, ცხიმგაცლილი რძის პროდუქტები, ქათამი, თევზი.
ამდენად ჩვენს მენიუში ზემოთ ჩამოთვლილი პროდუქტების გარდა თამამად შეგვიძლია შევიტანოთ ხბოს ან დეკეულის, საქონლის მჭლე ხორცის შემცველი კერძები. ჯანსაღი კვების პრინციპიდან გამომდინარე ასევე სასარგებლოა მარცვლოვნების (განსაკუთრებით პარკოსნების) ბოჭკოვანა, ხილის და ბოსტნეულის ხსნადი ბოჭკოვანას გამოყენება. აქ ჩვენ ბევრ სხვა ეროვნულ სამზარეულოზე უფრო მომგებიანადაც კი გამოვიყურებით ჩვენი უთვალავი ფხალეულით, ბადრიჯნებითა თუ სხვა ბოსტნეულით.



კვების ობიექტების ნახშირწყლებით ზედმეტი გატაცება ქართული სამზარეულოსათვის კიდევ უფრო ადვილად დასაძლევია, რადგან გვაქვს შესანიშნავი ჩაროზები რომელთა დამზადება ადვილად შეიძლება უშაქროდ ან შაქრის უმნიშვნელო დამატებით. მით უმეტეს თუ მათ ჩირებით გავამდიდრებთ ან სანელებლებს მივაშველებთ.

ცხადია ხაჭაპურის გარეშე ქართული სამზარეულო წარმოუდგენელია, მაგრამ მხოლოდ ერთი ან ორი სახეობით ნუ შემოიფარგლებით და ქართული ხაჭაპურის შესაძლებლობებით, მისი „ეთნოგრაფიული” მრავალფეროვნებით უფრო თამამად ისარგებლეთ. თუ ხაჭაპურს სხვადასხვა გულსართით შესთავაზებთ მომხმარებელს: იმერული, აჭარული, რაჭული, სვანური კუბდარი, მთიულური მხლოვანა თუ ოსური ხაბიზგინა, მეგრული ზემოდან მოყრილი ყველითა თუ გურული მოხარშული კვერცხით, ამით თქვენ არა მხოლოდ ასორტიმენტს გაზრდით, არამედ მნიშვნელოვნად გააფართოებთ თქვენი ბიზნესის არეალს.

მთავარი პრობლემა, ჩვენი აზრით, სწორედ იმაში მდგომარეობს, რომ ბიზნეს საქმიანობას ვიწყებთ მაშინ როცა ჯერ კიდევ არ ვიცით რა გვინდა, როგორია ადგილობრივი მოთხოვნა, რა კატეგორიის მომხმარებელზე გავდივართ და როგორი პროდუქტით. მენიუ ისე უნდა იქნეს შერჩეული, რომ აუტენტურობაც შენარჩუნდეს, ჯანსაღიც იყოს და მომგებიანიც. აქ ბალანსის დაჭერაა მთავარი. ეთნოგრაფიული ეგზოტიკის სანახავად და გემოს გასასინჯად მოსული კლიენტურით რესტორანი თავს ვერ შეინახავს. ამიტომ ვერ მოიკიდა ფეხი ქართულმა რესტორანმა საზღვარგარეთ და ამიტომ ჩივიან ქართველი რესტორატორები, არაა მომგებიანი ბიზნესიო, თავიანთ შეცდომას, მოთხოვნილებების გაუთვალისწინებლობას, ქართულ სამზარეულოს აბრალებენ.



მენიუს შემუშავება
მენიუინჟინერია დისციპლინათაშორისი სფეროა, რომელსაც ხშირად მენიუს ფსიქოლოგიადაც მოიხსენიებენ. მასპინძლობის ბიზნესით დაკავებული ყველა დარგის, უფრო ზოგადად კი პროდუქტის ან მომსახურეობის ჩამონათვალის მომხმარებლის არჩევანზე წარმდგენი ნებისმიერი ბიზნესის, მიზანია მომხმარებელის ქვეცნობიერზე ზემოქმედებით შეაძენინოს მას ის პროდუქტი თუ მომსახურება რაც სურს რომ შეაძენინოს და არ შეაძენიოს ის, რაც სურს რომ მათ არ შეიძინონ.
მენიუინჟენერიაში აქტიურად ჩართულ დარგებს მიეკუთვნებიან
· ფსიქოლოგია (აღქმა, დაინტერესება, ემოცია)
· საორგანიზაციო საბუღალტრო აღრიცხვა ( პროდუქციის ხარჯები და თვითღირებულება)
· მარკეტინგი და სტრატეგია (შეფასება, პოპულარიზაცია)
· გრაფიკული დიზაინი ( პროექტის დაგეგმარება, ტიპოგრაფია)
მენიუს ჩამოყალიბების ფსიქოლოგია
მხედველობითი აღქმა განუყოფლადაა დამოკიდებული დაინტერესებაზე, ანუ როგორი ყურადღებით კითხულობს კლიენტი მენიუს. კლიენტის დაინტერესების გაზრდაზე ორიენტირებული მენიუინჟინერიის ძირითადი რეკომენდაციები ფოკუსირდება მენიუში კატეგორიებისსა და კატეგორიებს შიგნით პოზიციების სტრატეგიულ განთავსებაზე, რასაც „ტკბილი ლაქების” თეორია ეწოდება. იგი ეყრდნობა ფსიქოლოგიაში ცნობილ კალსიკურ პოზიციათა რიგითობის ეფექტს ( სხვანაირად სიახლისა და პირველობის წესი) კლიენტის გონება, სავარაუდოდ, მენიუში დანახული თუ წაკითხულიდან იმახსოვრებს პირველ და ბოლო პოზიციებს – ამდენად „ტკბილი ლაქები” უნდა იყოს განთავსებული იქ სადაც მომხმარებელი ჩაიხედავს პირველად და ბოლოს.
ორგანიზაციული საბუღალტრო აღრიცხვა
უპირველეს ყოვლისა ფირმამ უნდა განსაზღვროს მენიუს ყოველი პოზიციის ღირებულება. ასეთი სახის შეფასება უნდა შეიცავდეს ღირებულების ყველა კატეგორიას მათ შორის უსარგებლოდ დახარჯულ პროდუქტებს, წარმოების ნარჩენებსაც და დანაკარგებსაც, მუშახელის ხარჯებს, სუნელ-სანელებლებს და შეფუთვას. მენიუში შეტანილი პოზიციის ღირებულების დადგენის შემდეგ ხდება მზა პროდუქტის გასაყიდი ფასის დადგენა
მარკეტინგი (ფასი და პოპულარობა)
კერძები მომხმარებლის ინტერესის გათვალისწინებით კლასიფიცირდება.
ვარსკვლავები ის პროდუქტებია რომლებიც მაღალ შემოსავლათან ერთად განსაკუთრებით დიდი მოთხოვნით სარგებლობენ. ისინი თქვენი ბაირაღები ანუ საფირმო პროდუქტები უნდა გახდნენ.
გამწევი ძალა პოპულარობით კი სარგებლობს, მაგრამ დიდ მოგებას არ იძლევა. ისინი კარგად საღდებიან თუმცა შემოსავალს დიდად ვერ ზრდიან.
პროდუქტი გამოცანა დაბალი პოპულარობისაა, მაგრამ შემოსავლში საგრძნობი წილი უდევს. ამ კატეგორიის პროდუქტის გაყიდვა ძნელია, მაგრამ მნიშვნელოვან მოგებას იძლევა.
ქოფაკები ნაკლებ პოპულარული და ნაკლებ შემოსავლიანი ნაწარმებია, რომელთა გაყიდვაც ძნელია და თან ნაკლებად ხელსაყრელიცაა.

ე.წ. fine dining რესტორნები ალაბათ ყველაზე მეტად მიესადაგება ჩვენს მიერ დასახულ ამოცანას. გვაქვს კიდევაც ამის საკმარისი გამოცდილება სახაჭაპურეების, სახინკლეების, სამწვადეებისა თუ სალობიეების სახით. მხოლოდ საჭირო იქნება თემატიკის კარგად გააზრება ადგილობრივი სპეციფიკის გათვალისწინებით.
Fine dining რესტორნები საკმარის თავისუფლებას გვაძლევს როგორც მენიუს შემუშავებაში ასევე რესტორნის დიზაინშიც. თუმცა ამავე მიზეზით გარკვეული „წყალქვეშა მეჩეჩების” საშიშროებაც არსებობს ეთნიკურობით ზედმეტად გატაცებისა და პერსონალის კვალიფიკაციის, ან უფრო სწორად, დაბალი კვალიფიკაციის გამო. ყველა ვისაც გემრიელი სადილის მომზადება შეუძლია საზოგადოებრივი კვების ობიექტში სამუშაოდ და მით უმეტს შეფ მზარეულად ან მენეჯერად ვერ გამოდგება. სამწუხაროა რომ ჩვენში არ არსებობს გასტრონომიული დარგის პროფესიული სასწავლებლები. ეს ხარვეზიც დროულად უნდა აღმოიფხრას თუ გვინდა ქვეყანაში ტურიზმისა და მომსახურების სფეროს განვითარება.



კულინარიული ცოდნის ნაკლებობა და ამ დარგისადმი ერთგვარი ქედმაღალი დამოკიდებულებაა სწორედ ქართული სამზარეულოს უდიდესი პრობლემა.
მიმაჩნია რომ ქართულ კულინარიას ვიზიონერი სჭირდება ... სანამ ჩვენთან კულინარი მეხინკლის რანგში აღიქმება - პროგრესი ნაკლებადაა მოსალოდნელი. სხვა მიდგომა, სხვა სახელმწიფო პროგრამა და პოლიტიკაა საჭირო. 200 წლიანმა რუსის ჩექმამ, იზოლაციამ და კარჩაკეტილობამ, რომელმაც მსოფლიოს გამოგვთიშა, არ მისცა ქართულს კულინარიას განვთიარების საშუალება.

თანამედროვე კულინარიის 10 ძირითადი პრინციპი:

1.კულინარია მარტივად - რაციონალურმა მიდგომამ განდევნა გადაჭარბებული გართულებანი
2.სწრაფად - ორთქლზე მომზადებას მიენიჭა უპირატესობა, რათა შენარჩუნდეს თევზის, ზღვის ნობათის, ფრინველის, ხბოს ხორცის, მწვანე ბოსტნეულის ბუნებრივი არომატი ეს არის ამ სამზარეულოს უმთავრესი მიმდინარეობა, რამაც მაქსიმალურად შეამცირა კერძის მომზადების ხანგრძლიობა
3.ინგრედიენტები მხოლოდ ქორფა და ახალი
4.უპირატესობა ენიჭებათ მცირე და თემატურ მენიუებს
5.აღარ გამოიყენება ძაფრი მარინადები
6.დრესინგებმა ჩაანაცვლეს ფქვილით შესქელებული მძიმე სოუსები, როგორებიცაა მაგალითად, ესპანოლი (espagnole) და ბეშამელი ( béchamel), კერძების შესაკმაზად გამოიყენება ქორფა მწვანილი, მაღალხარისხოვანი ცხიმები, ლიმონის წვენი, ძმრი.
7.უპირატესობა ენიჭება რეგიონალურ სამზარეულოს
8.ათვისებულ-მორგებული იქნა ახალი მეთოდები და ტექნიკა, მათ შორის მიკროტალღური ღუმელიც კი
9.განსაკუთრებულ ყურადღება ექცევა თანამედრვე დიეტეტიკის მოთხოვნებსა და მიმდინარეობებს
10.კულინარიული ხელოვნებისადმი შემოქმედებითი მიდგომით იქმნება ახალი გემოვნური კომბინაციები და კავშირები



შემდეგი და არანაკლებ მნიშვნელოვანი, თუ არა უმთავრესი მომენტი პერსონალის, მათთვის უნიკალური ფორმის შერჩევაა. აქვე დიდი საფრთხეცაა ჩასაფრებული. არ არის აუცილებელი, რომ კელნერები მაინცა და მაინც ჩოხებში გამოვაწყოთ. საჭირო იქნება რაღაც ქართული ელემენტი, მაგრამ ზომიერების დაცვით. იქნებ რესტორნის ემბლემით დაამშვენებულმა ხევსურული ქუდის ტიპის თავსაბურმა იკმაროს. მითუმეტეს, რომ ასეთი ქუდი გამოდგება ორივე სქესის პერსონალისათვის და ამდაგვარი ქუდები ხომ უკვე ისედაც მიღებულია სარესტორანო ბიზნესში. იქნებ შეფ-მზარეულისთვის სხვებისაგან გამოსარჩევად განსხვავებული, ვთაქვათ შავი ფერის, როგორც უმაღლეს კატეგორიაზე მიმანიშნებელი, ქუდი გამოდგეს. კარგი იქნება თუ ამ საკითხს პროფესიონალ დიზაინერთან შევათანხმებთ.

რესტორანს ინდივიდუალობა და განუმეორებლობა როგორც ექსტერიერმა ასევე ინტერიერმა უნდა შესძინოს. აქაც პროფესიონალი არქიტექტორ – დიზაინერები დაგვჭირდება და ისევ და ისევ ზომიერება! მთავარია ფორმისა და შინაარსის ჰარმონიული ანსამბლი, ხოლო გადამეტებული ეგზოტიკა საბოლოო ჯამში მაინც წამგებიანი იქნება. ვიზრუნეთ, რომ ავეჯ – ჭურჭელი მოხერხებული და ამავე დროს ლამაზიც იყოს. ავირჩიოთ და დავიცვათ დეკორის სტილი და კოლორისტიკა, როგორც ავეჯის ასევე ჭურჭლისა თუ კედლების გაფორმებაში, რაც გარანტია იქნება, რომ სტუმრები დააფასებენ რესტორნის დახვეწილ სტილს და მათ კიდევ და კიდევ ექნებათ სურვილი გვეწვიონ.

მუდმივი კავშირი უნდა ვიქონიოთ პოტენციურ მომხმარებელთან. ხშირად გავუგზავნოთ მათ ინფორმაციები სიახლეების შესახებ, შევქმნათ ფასდაკლების სისტემა და აქტიურად გამოვიყენოთ სხვადასხვა ბონუსები. გამოვუშვათ ჯიბის კალენდრები, კულინარიული თემატიკის საფოსტო ბარათები, ვაწარმოოთ აქტიური სარეკლამო საქმიანობა.

აუცილებლად უნდა ვიზრუნოთ ისეთი თანამდევი ბიზნესის შექმნაზე, როგორიცაა კატერინგი, წვეულებებისა და მეჯლის – ბანკეტების მომსახურება, კულტურული ღონისძიებები, დავუკავშირდეთ ტურბიუროებს საქართველოში, აქტიურად ვითანამშრომლოთ მათთან.

ქართულ რესტორანს საზღვარგარეთ თუ თავისი დამხმარე მეურნეობა არ ექნება იმაზე მაინც უნდა იზრუნოს, რომ საოჯახო-ფერმერულ მეურნეობას "დაუმეგობრდეს", რაც უზრუნველჰყოფს მას სასურველი მწვანილით, ხორცისა და რძის პროდუქტებით.


ბანდრა - ღომი ყველით, მწავნილით, წიწაკითა და ცოტა ზეთით

ასეთი ნიუანსები კარგად უნდა იყოს გათვლილი და რეკლამებში და კლიენტების მიზიდვაში სათანადოდ გამოიყენებული. გააზრებული სამარკეტინგო პოლიტიკის წარმოების შემთხვევაში ეს საგრძნობ უპირატესობას მოგანიჭებთ. ხისტი მიდგომა და ერთი რაღაც ფორმულა კი სხვადასხვა ქვეყნებში ვერ იმუშავებს.

ყველაფერი ეს ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან ამ სფეროში უდიდესი კონკურენციაა, ხოლო კარგ სამზარეულოს და სასიამოვნო ატმოსფეროს მიჩვეული მომხმარებელი კრიტიკულად იქნება განწყობილი და ჩვენს საქმიანობას მკაცრად განსჯის. ცალკეული წვრილი თუ საშუალო ბიზნესი ვერ გადაჭრის ამ საშურ პრობლემას. ამიტომ არის საჭირო მისი სახელმწიფო დონეზე ან თუნდაც მძლავრი კაპიტალით მხარდაჭერა.

პროექტის ცალკე ბლოკი უნდა იყოს საინფორმაციო PR უზრუნველყოფა:
1. ქართული სამზარეულო ( ძველი აკადემიური გამოცემების დონეზე უნდა დამუშავდეს და კონკრეტული ქვეყნის ენაზე გამოიცეს)
2. ასევე ქართული სასმელები (ღვინო, არაყი. ჭაჭა, კონიაკი, შამპანური, ლუდი, ლიმონათი)
3. ფილმები ზოგადად ქართულ სამზარეულოზე და ცალკეულ კერძებზე
4. პერიოდული გამოცემები მაგალითად ჟურბალი "მადიანი" უცხო ენებზე (წელიწადში 1-2 გამოცემა იკმარებს)
საჭირო იქნება არქიტექტორების, დიზაინერების, ავეჯისა და ჭურჭლის საწარმოების ამუშავება

30.06. 2009 Warszawa, Polska

P.S. მას შემდეგ უკვე 2 წელი გავიდა. დღეს ვარშავაში მოქმედებს "ALAVERDI - THE GEORGIAN POINT" რომელიც ცდილობს იტვირთოს ქართული კულტურის ცენტრის ფუნქცია ანუ ის რის შესახებაც პროექტში ხაზგასმით იყო აღნიშნული,დიასპორების დამკვიდრების ქვეყნებში ქართული კულტურის მათ შორის კულინარიული ხელოვნების პოპულარიზაცია ... პოლონურ ენაზე წიგნი "ოქროს საწმისის ძიებაში. თანამედროვე კულინარიული არგონავტიკა" მზად არის და გამომცემელ-სპონსორის ძიების სტადიაშია ...

28.06.2011 Warszawa, Polska

ხელისუფლება უნდა შეცვალო არჩევნებით და არა მორიგი პუტჩით თუ რევოლიუციით

1.რატომ იყენებს ოპოზიცია 9 აპრილს ? რატომ არა 8 და რატომ არა 12 აპრილს ? დასვენების დღეს, 9 აპრილს გამოსული ხალხის რაოდენობის გამოყენება უნდათ ? ეს ხომ არაეტიკურია ?

- ჩემი აზრით, მხოლოდ იმიტომ, რომ ოპოზიცია საქართველოში ანტიქართულად არის განწყობილი და რაც კიდევ უფრო უარესია – პრორუსულად! თუ არ ვცდები 2009 წლის 9 აპრილის იდეის ავტორი არის ნინო ბურჯანაძე, რომლისთვის 1989 წელს 9 აპრილი მისი საბჭოური იდეალების კრახია! ამიტომაც, ზუსტად, ბურჯანაძესა აქვს რუსეთის მიერ ( მე კი მგონია რომ ინიციატივა თვითონ გამოაჩინა ! ) დავალებული იარაღიანი პროვოკაციის მოწყობა.
ჩემთვის, როგორც 1989 წლის 9 აპრილის აქციის აქტიურ მონაწილისათვის, ეს მხოლოდ არაეთიკური კი არა ცინიკური, დანაშეულებრივი და ქართველი ხალხის, ქართული სახელმწიფოს მიმართ მტრული აქციაა !!!
9 აპრილი მისიის ასრულებით გაბრწყინებული ტრაგიკული თარიღია. 89-ში დაღვრილი უდანაშაულო მსხვერპლის წმიდა სისხლი შეიწირა უფალმა და 91-ში გლოვის დღე სიხარულად მოგვიძღვნა.
მაგრამ ამათ კი ეს განწმენდილ გაბრწყინებული ტრაგიზმი ისევ უკან სურთ მიაბრუნონ. არ ესმით, რომ ქართული ხელისუფლების წინააღმდეგ ავადმყოფიურ ზიზღზე არ შეიძლება დააფიქსირო საკუთარი არსებობა საქართველოს პოლიტიკურ სცენაზე ?! უვიც - უქნარები, სხვისი ხელისშემყურენი, რუსეთის სპეცსამსახურების აგენტები (უმრავლესობა), რომელთაც 2003 წლიდან ყველა არჩევნები წააგეს !!! არა და თავის დროზე სწორედ მათ შეუწყეს ხელი სააკაშვილის ხელისუფლებაში მოსვლას. ეგონათ რომ მერე მოუვლიდნენ მას. მაგრამ მოხდა პირიქით: სააკაშვილმა მოუარა მათ ! აღმოჩნდა მათზე ჭკვიანი და რაც მთავარია ”დინების თანმხვედრად მცურავი”!
ნურავინ ფიქრობს, რომ მე დღევანდელი ხელისუფლების მომხრე ვარ. მათგან განსხვავებით ჯერ კიდევ 2003 წლის 23 ნოემბერს დავწერე ქართულ პრესაში, რომ “ ხელისუფლებაში ნეო-ბოლშევიკები მოვიდნენ…”. მათ -ახალგაზრდებს აბსოლიუტურად არ აინტერესებთად, რომ თუნდაც კარგი მიზნების მისაღწევად კანონიერ ჩარჩოებში ემოქმედათ ?! ხშირად იღებდნენ ვოლიუნტარისტულ გადაწყვეტილებებს ?! ამის გამო ბევრი შეცდომა დაუშვეს, მაგრამ იმასაც ვერ უარვყოფ, რომ საერთაშორისო ასპარეზზე ბევრს მიაღწიეს.
საკუთარ შეცდომებზე ბევრი რამ ისწავლეს, უკეთესად მართავენ პროცესებს, ბევრი ცდის მერე ახლა როგორც იქნა ნორმალური პრემიერ-მინისტრი დანიშნეს. შეიძლება ითქვას გაარტყეს 100%-ში. ნიკა გილაური კი ნამდვილად უნიჭიერესი მმართველია (ამჟამინდელი ტერმინოლოგიით– მენეჯერი ).
ჩემი მთავარი თეზაა, საქართველოში უნდა მორჩეს პუტჩისტური მუდამმომქმედი ბანდის თარეში. ხელისუფლება უნდა შეცვალო არჩევნებით და არა მორიგი პუტჩით თუ რევოლიუციით. უნდა შეწყდეს კიტოვანების, ხაინდრავების, ძმები ბერძენიშვილების, ზურაბიშვილების (1990 წლებში აქტიურად გამოდიოდა ემიგრანტულ პრესაში ზვიად გამსახურდიას წინააღმდეგ !), ნათელაშვილების და მაგათნაირების, საქართველოს მტრების, ანტისახელმწიფოებრივი მოღვაწეობა. ეს ოპოზიცია არ არის. ოპოზიცია იგებს არჩევნებს და ცვლის ხელისუფლებას. ეს არის რუსეთის მიერ გააქტივებული აგენტურა !!!
გული მწყდება მხოლოდ კოკო გამსახურდიაზე და მიკვირს მამამისის მკლელებთან ერთად ჯდომა როგორ შეუძლია. ხალხს ვერ მოატყუებ! როგორ ვერ მიხვდა, როცა აბაშაში ვიღაც უცნობთან უდიდესი უპირატესობით წააგო არჩევნები! ამ შემთხვევაში ხომ არ შეიძლება ლაპარაკი ფალსიფიკაციაზე, იმდენად დიდი იყო სხვაობა. უბრალოდ ხალხმა არ აპატია ზვიად გამსახურდიასა იდეალებისადმი ღალატი ! ადრეც დამიწერია, სამწუხაროა, მაგრამ ფაქტია, რომ საქართველომ დაკარგა დიდი მეცნიერი და საშუალო დონის პოლიტიკოსიც კი ვერ შეიძინა.

2. რა პარალლელს ხედავთ 1991 წლის და 2008 წლის აგვისტოს შორის. ღა შეიძლება გათამაშდეს აპრილში ?

- 1991 წლის და 2007-2009 წლებს შორის ვხედავ სრულ ანალოგოას, რუსეთი მართავს ანტისახელისუფლო ძალებს. 2007 წლის 7 ნოემბერს ხელისუფლებამ შეძლო პროვოკაციის განეიტრალება და იმედი მაქვს 9 აპრილსაც დაიცავს სახელმწიფო წყობილებას და არჩევნები ჩატარდება კანონის გათვალისწინებულ ვადაში ! ხელისუფლება საქართველოში, ჩემი აზრით ცუდია და უნდა შეიცვალოს, ოღონდ მხოლოდ არჩევნების გზით. იმედი მაქვს არჩევნებამდე საქართველოში ჩამოყალიბდება ნორმალური, ჯანსაღი ოპოზიცია. დრო კიდევ არის ! დღევანდელი ოპოზიცია კი თავის უმეტეს ნაწილში მტრულად არის გამწყობილი საქართველოს სახელმწიფოს მიმართ და მისი ადგილი ისტორიის სანაგვეზეა !!!
2008 წლის აგვისტოს კი ვთლი გარდაუვალ პროცესად, რუსეთმა გადაისროლა საქართველოში თავისი ჯარის ყველა ბრძოლისუნარიანი ნაწილი. მეამაყება, რომ ქართულმა ჯარმა გმირულად იბრძოლა. გმირი ჯარისკაცები გვყავს ! ერთად-ერთი რაც დაგვაკლდა ეს ჰაერსაწინააღმდეგო სისტემაა. ამას კი წლები უნდა. იგი ძვირადღირებულია არა მხოლოდ ფინანსური თვალსაზრისით მის ათვისებას წლები დასჭირდება.
აი, გაიძახიან, რატომ წამოეგო პროვოკაციას ??? რა პროვოკაცია ? ეს იყო თავდასხმა საქართველოზე და გეგმაში იყო თბილისის აღება, საქართველოს ხელისუფლების დამხობა და მარიონეტული ხელისუფლების „ დანიშვნა“ საქართველოში! ამიტომაც აირჩიეს ეს დრო, როცა ოლიმპიადა იხსნებოდა და ყველა დასავლეთის ლიდერი იყო პეკინში. ბლიცკრიგი იყო დაგეგმილი, მარში თბილისზე! მ.სააკაშვილს შემიძლია ბევრი პრეტენზია წაუყენო, მაგრამ ცხინვალის კონფლიქტი გარდაუვალი იყო. ხალხი ვინც გამსახურდიას ბრალად სდებდა „აპარტეიდული კანონის მიღებას“ აფხაზეთის წინააღმდეგ, ვინც დანისპირზე მობალნსე ხელისუფლებას აფხაზეთთან დიალოგის პოლიტიკას უწუნებდა ვინც ხელისუფლების უზურპირების შემდეგ პირველი რაც ჩაიდინა „ფსოუს წყლის დასალევად“ გაეშურა, რომლებიც „ერთსტადიონ ხალხს“ ფაქტიურად მასხრად იგდებდა. დღეს მათი მიერ მოწყობილი მარადიორობის გამო მთელ ქართველ ხალხის სახელით „ჰატამზაიტობს“. რა უფლებით?
ეს თქვენ იყავით რუსების მარიონეტები მაშინ და ეს ისევ თქვენ დასცინით და მასხრად იგდებთ ჯერ კიდევ „ჩვილობის ასაკის“ ქართულ არმიას. ქართულ არმიას რომელმაც მართლაც აჩვენა რომ ჯარია და არა ბანდიტ –კრიმინალ-ნარკომანთა ხროვა რომელსაც გენერლად „ტაუ“-ს ლეიტენანტი უდგას და რუქა და გლობუსი ვერ გაურჩევია ერთმანეთისაგან.
დღეს ეს ხალხი უკანა რიცხვით იწუნებს ქართული არმიის საბრძოლო მოქმედებებს და მათ მხარს უბამს სალომე ზურაბიშვილი რომელიც წითელი უბნის დაბობვასაც არ აღიარებდა და ქართველებს აბრალებდა საკუთარი თავი თავად დაიბომბესო. სირცხვილია !

3. რატომ ვერ პოულობს ოპოზიცია საერთოს? რა სჭირს ?

- იმიტომ, რომ ეს არ არის ბრძოლა ხალხის კეთილდღეობისათვის, ეს არის პირადული ბრძოლა ხელისუფლებისთვის, სკამისთვის ! ამიტომ შეუძლებელია მოლაპარაკება, როცა იდეა და გეგმა საქართველოს გადარჩენის არა გაქვს, როცა ყველას თავისი ამბიცია აქვს თანამდებობის დაკავებაზე. პარლამენტის მანდატებზე მხოლოდ იმიტომ თქვეს უარი, რომ პარლამენტში კანონებზე მუშაობაა საჭიროა. იქ „კაი ბიჭები” კანონშემოქმედებით საქმიანობას „ჯიგრულად” ვერ აწარმოებენ. წარმოიდგინეთ, რომ „გრეჩიხამ” წაიკითხოს რაიმე კანონი და შენიშვნები გააკეთოს გარდა „შეგინება-დაგინების” განმარტებისა?
თენგიზ სიგუას, თენგიზ კიტოვანს, ჯაბა იოსელიანს, ედუარდ შევარდნაძეს და სხვა პუტჩისტებს რა უნდოდათ რუსეთის დავალების შესრულების გარდა? სიგუას ეგონა თავად მოდიოდა ხელისუფლებაში და სიცრუეს სიცრუეზე აბამდა, მაგრამ აღმოჩნდა, და ეს ბეიკერმა 92 წლის იანვრის თვეშივე შეაგნებინა, რომ თურმე შევარდნაძის მოსაყვანად „გამოიყენს”, ისევე როგორც კიტოვანი, როგორც ჯაბა და მისი კრიმინალები.

4.აგვისტოში რომელიმე ოპოზიციონერი პრეზიდენტი რომ ყოფილიყო, რას მოიმოქმედებდა ?

- ე.ი. 2008 წლის 5 იანვარს თუ ოპოზიციონერს აირჩევდნენ („გრეჩიხა”, ან ბ.პატარკაციშვილი, ან შ.ნათელაშვილი ან დ. გამყრელიძე), იანვარში თუ ვერ მოასწრებდა, თებერვაში მაინც მოაწერდა ხელს რუსეთთან სამშვიდობო ხელშეკრულებას ( ე.წ. ახალ გეორგიევსკის ტრაქტატს კიდევ უფრო უარესი რედაქციით). ამიტომ აგვისტომდე საქმე არ გაიწელებოდა და აგრესია რუსეთს არ დასჭირდებოდა !

5. ხო თუ არა აგვისტოს ეს ომი გარდაუალი იყო ?

- დიახ, ბატონო, აგვისტოს ომი გარდაუალი იყო ! რუსეთს არ აწყობდა ნატოში შესვლის მოსურნე საქართველოს ხელისუფლება ! დააპირა მისი დამხობა სამხედრო ძალით, რადგან ოპოზიციამ თავი ვერ გაართვა ვერც საპრეზიდენტო და ვერც საპარლამენტო არჩევნებს

6. იყო თუ არა გამსახურდიას დამხობა გარდუვალი და როგორ აფასებთ კიტოვანის რუსეთის მოქალაქედ გახდომას ?

- ბევრი ჩემი მეგობარი თვლის რომ გარდაუვალი იყო ! ჩემი აზრით შეიძლებოდა ხელისუფლების დაცვა, მაგრამ იმდენი ფარული, ღია და გავლენის აგენტი იყო, რომ მათ შეძლეს ძალოვანი სტრუქტურების პარალიზება და ხელში ჩაგდება. ამაში ყველაზე დიდი სამარცხვინო მოღალატური როლი შეასრულეს ვაჟა ადამიამ, დილარ ხაბულიანმა და რომან გვენცაძემ. მიუხედავათ ყველაფრისა, დეკემბრის ბოლოს პუტჩისტები პრაქტიკულად განადგურებულები იყვნენ. მხოლოდ რუსეთის ჯარის პირდაპირმა ჩარევამ გადაარჩინა ისინი სრული კრახისაგან! შეშინებულები თენგიზ სიგუა და თენგიზ კიტოვანი ღამეს ბეპაევის კაბინეტში ათენებდნენ ?!
დაუფასა „ხაზეინმა” კიტოვანს ღვაწლი, ეტყობა სამხედრო პენსიასაც უხდის. ამის წინათ, ვნახე ტელევიზიით, ეტყობა ღმერთმა უკვე დასაჯა და პარალიზებულია, ენას ძლივს ატრიალებს, სადღაც შემეცოდა კიდევაც. ეჰ, თენგო, არ ჯობდა ჯაბასთან ერთად მომკვდარიყავი? ახლა დიდუბეში იქნებოდი ...

7. ამ გადასახედიდან მაშინდელი მთავრობის რა შეცდომებს ამჩნევთ ?

- პირველი შეცდომაა, რომ ვერ შევძელით კანონიერი ხელისუფლების დაცვა, ვერ დავიცავით სახელმწიფო. დანარჩენს არა აქვს პრინციპული მნიშვნელობა. მეორე და მთავარი შეცდომა იყო, რომ ვერ დავიცავით დამოუკიდებელი საქართველოს პირველი პრეზიდენტი. საერთოდ, ჩემი აზრით, არ უნდა ჩამოსულიყო დასავლეთ საქართველოში, ეს იყო საბედისწერო შეცდომაა! მაგრამ ბედნიერი ვარ რომ ჩემს პრესიდენტს ვერავინ დააბრალებს ქართველებს ესროლაო. არადა სულ მარტივი იყო თბილისის ზღვაზე “გამაგრებული” თენგიზების ლიკვიდაცია. თუმცა არსებობს სხვა მოსაზრებაც, რომ იქნებ მაშინ საქართველო 92-93 წლები თავიდან აიცილებდაო. არ ვარ დარწმუნებული, რომ რუსეთი ასე მარტივად დათმობდა სამხრეთ კავკასიაში ჰეგემონიას. ჩვენი ხელისუფლება უმწვავეს ცაიტნოტში მოქმედებდა, მაგრამ გადახედეთ იმ დროს მიღებულ კანონებს და ნახავთ, რომ მძიმე ნაბიჯებით, მაგრამ მიზანდასახულად მივიწევდით სრული დამოუკიდებლობისაკენ. დღევანდელი გადასახედიდან ხომ ნათლად სჩანს, რომ არა ხელისუფლების შეცდომები, არამედ სხვადასხვა ინტერესების მცირერიცხოვანი, მაგრამ რუსული იდეოლოგიურ-საინფორმაციო-ფინანსურ-სამხედრო უზრუნველყოფით წელგამაგრებულმა ვაი-ოპოზიციამ დაამხო არა გამსახურდია და ეროვნული ხელისუფლება არამედ ეროვნული სახლმწიფო.…

8. როგორ აფასებთ სააკაშვილის ყოფილი თანაგუნდელების გაოპოზიციონერებას, რამდენად სანდოა მათი პრინციპები ?

- ვისზე ვისაუბროთ პროფესსიონალ დამამხობლებზე? ხაინდრავაზე, რომელიც გადაყენებიდან სამი დღე იყო ატუზული სააკაშვილის მისაღებში და გამაგებინოს რატომ გადამაყენაო? კგბ-ეს გენერლის შვილსა და უშიშროების თანამშრომელზე რომელსაც აგერ ორი დღის წინ ახელია თვალები? შევარდნაძის “ასინეთა” კუკავაზე? ფიქრია ჩიხრაძეზე, რომელსაც მისსივე სიტყვებით უნივერსიტეტის ბაღში უნდა მოეკლა თავი თუ საქართველოში შევარდნაძე დაბრუნდებოდა? უპრინციპო რესპუბლიკელებზე თუ გამყრელიძეზე, რომლებიც საკუთარი საპარლამენტო რესპუბლიკა თუ კონსტიტუციური მონარქია დავიწყებიათ და საპრეზიდენტოდ გამზადებულ ალასანიას ჩაბმიან იქნებ გაგვათრიოსო. ალასანიას მთელი დამსახურება და მიღწევა კი დღემდე მხოლოდ სხვისი დაწერილი ტექსტის გაეროში წაკითხვით ამოიწურება. ნინო ბურჯანაძეზე და სალომე ზურაბიშვილზე ზევით დავწერე, მაკვირვებს მხოლოდ ერთი რამ: საიდან ასეთი ზიზღი ქართული სახელმწიფოს მიმართ? მაგრამ მეორეს მხრივ არც იმის აღქმა შემიძლია, რომ წარმოუდგენელია საგარეო საქმეთა მინისტრად გყავდეს საომარ მდგომარეობაში მყოფი ქვეყნის მოქალაქე. ასეთი რამ ეტყობა მხოლოდ დღევანდელ საქართველოშია შესაძლებელი.

9. როგორ ფიქრობთ, რატომ არ აცხადებს ოპოზიცია თავის პროგრამას ანუ რას მოიმოქმედებს იგი თუ სააკაშვილი გადადგა და როგორ აპირებს მიტაცებული ტერიტორიების დაბრუნებას?

- ასე ვუპასუხებ:
1. არა აქვთ ეს პროგრამა.
2. იციან, რომ არ გადადგება (არც უნდა გადადგეს !), ამიტომაც იძახიან, ჯერ ჩავიგდოთ ხელში ხელისუფლება, მერე ვიმსჯელოთ რა ვქნათ ?!
და მერე უკვირთ ხალხი 3 და 4%-ს მეტს რომ არ აძლევთ. მე კი არ მიკვირს, რადგან ხალხი ხედავს, რომ ამათ ქვეყანა და ხალხის სოციალური პრობლემები კი არ ადარდებთ, არამედ ამ ხალხის მასას ამოფარებულებს, სურთ მათი ხელებით ნარის გლეჯა და ხელისუფლებაში მოსვლა, ახლა ჩვენი ჯერიას პრინციპით.

10. 31 მარტს სრულდება 18 წელი რეფერენდუმიდან. რას მიაღწია საქართველომ და რა დაკარგა მან ამ 18 წლის განმავლობასჰი?

- საქართველომ აღადგინა სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობა, გახდა გაეროს წევრი, ბევრი სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციის წევრი. არის კანდიდატი ნატოს წევრობის და ევროკავშირთან აქვს განსაკუთრებული ერთიერთობები !
დროებით დავკარგეთ ტერიტორიები, მაგრამ აღვადგენთ კონტროლს და საქართველო ისევ ერთიანი და განუყოფელი იქნება! ასრულდება მერაბ კოსტავასა და ზვიად გამსახურდიას ოცნება.
სხვათა შორის 31 მარტი განსაკუთრებული დღეა. იგი ხომ საქართველოს, მისი დამოუკიდებლობისათვის, ზვარაკად შეწირული პირველი პრეზიდენტის დაბადების დღეა. ზვიადი წელს 70 წლის გახდებოდა. ბედნიერი და ამაყი ვარ რომ მისი იდეების ერთგულების გამო “ზვიადისტი” მქვია.


11. როცა ევროპამ, ფაქტობრივად, ზურგი შეგვაქცია, რა რჩება საქართევლოს? ვფიქრობ, რომ აბსურდია იმაზე საუბარი, რომ ჩვენ შევძლებთ მარტოკამ დავიცვათ დამოუკიდებლობა.

- არ არის ისე მარტივად საქმე, ევროპის მხარდაჭერა არის და იქნება, უბრალოდ დასავლეთი ეძებს რუსეთზე ზემოქმედების ტაქტიკურ საშუალებებს. ეს რთული პროცესია და იმედი მაქვს ყველაფერი კარგად იქნება ! გაზის კონფლიქტის შემდეგ დასავლეთი ბევრ რამეს “მიხვდა”, უფრო ბრძენი გახდა, გაუქრა ბოლო ილუზიები რუსეთის დემოკრატიზაციისა. ჩვენ მარტონი არა ვართ. ევროკავშირი, აშშ და თურქეთიც გვიდგას მხარში. საქმე ისაა ჩვენ რამდენად მიზნმიმართულნი ვიქნებით, რამდენად მოვახერხებთ საკუთარი ინტერესების დაცვას და მსოფლიო პოლიტიკის ძირითად კურსთან თანხვედრას. ჩვენ ჩვენი უნდა ვაკეთოდ და ერთიანები უნდა ვიყოთ, როგორიც ვიყავით 1989 წლის 9 აპრილს !

12. როგორ აფასეთ მონარქიის აგდგენის სურვილსა და ჯერ კიდევ არ დაბადებულ ბავშვითვის ქარიზმისა და ზებუნებრივი ძალების მინიჭების მცდელობას? ფიქრობთ, რომ მეფემ, როგორი "სუპერმანი" ან "სუპერვუმენიც" არ უნდა იყოს იგი, შესძლებს სამაჩაბლოსა და აფხაზეთის დაბრუნებას? ხოლო რაც შეეხება სამეფო კარის შენახვას, ვინ შეინახავს მას? მე აქ ძალიან ბევრ ქართველს ვესაუბრე. მათ განაცხადეს, რომ წლობით ოჯახიდან შორს გადავარდნილნი, თავის ოჯახს ძლივს არჩენენ და არანაირი სურვილი არ აქვთ, რომ კიდევ ვინმე არჩინონ, ვინც არ უნდა იყოს იგი. მათ შორის საქართველოს მეფე.

- კიდევ ერთი დაპირისპირების კერის შექმნა რა საჭიროა, არ მესმის. აღვადგინეთ მონარქია, და მეორე დღეს გამოჩნდება “ოპოზიციური ჯგუფი” და აქციების მოწყობას დაიწყებს – მეფე გადადგეს ?! 1992 წელს გადააყენეს კანონიერად არჩეული პრეზიდენტი ზვიად გამსახურდია.. 2003 წელს ჩამოაგდეს თვითმარქვია, უკანონოდ არჩეული პრეზიდენტი ედუარდ შევარდნაძე. ეხლა არ უნდათ ორჯერ არჩეული პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი.
ერეკლემ II არ მოაწერა ხელი გიორგიევსკის ტრაქტატს და შეუშვა რუსეთი სამხრეთ კავკასიაში ?! მონარქია გახდა მატყუარა იდეა-ფიქსი ზოგიერთი საზოგადოებრივი ჯგუფებისთვის. ამით უბრალოდ გაურბიან აქტუალური პრობლემების გადაწყვეტას. ეს უვიცობა და უბრალოდ თანამედროვე პოლიტიკური წყობილების არცოდნაა. ერთგვარი სენია სხვისი მოიმედეობის, რომ მოვა ვიღაც და ის გვიშველის. არ არის აქ მხოლოდ მატერიალური პრობლემა. ყველა ქვეყანაში სადაც მონარქია არსებობს ეს ევოლუციის გზით გაუმჯობესებული საზოგადოებრივი წყობაა. აბსოლუტურიდან კონსტიტუციურში გადასვლა, ანუ პროგრესი. ჩვენ კი ავად თუ კარგად გვაქვს უკვე თანამედროვე რესპუბლიკა და უკან რისთვის უნდა დავბრუნდეთ. ბულგარელებმაც კი სამართლიანობის აღდგენის მოტივით მონარქია კი არ აღადგინეს მეფე პრემიერად მოიყვანეს. ვთვლი რომ დღეს პრეზიდენტის უფლებები უნდა შეიკვეცოს და უნდა დავუბრუნდეთ სახელმწიფოს მართვის შერეულ სისტემას: შეკვეცილი საპრეზიდენტო მმართველობა ძლიერი პარლამენტით.

ვიქტორ დომუხოვსკი, უზენაესი საბჭოს დეპუტატი,
პოლიტპატიმარი და პოლიტემიგრანტი,
ვარშავა, 2009 წლის 29 მარტი

გაზეთი “კვირის ქრონიკა” 6 – 12 აპრილი, 2009 წელი
ინტერვიუს უძღვება ჟურნალისტი ია მერკვილაძე

MUSKAT ROSE

MUSKAT ROSE
Producent: KINDZMARAULI MARANI
Winnica: Kvareli; Strefa mikroklimatyczna: Kachetia, GRUZJA
Wino różowe, półwytrawne gronowe o niezwykle bogatym aromacie herbacianej róży. W smaku pełne i harmonijne.
Importer: Winnice Krymu www.kmwine.eu , www.winnicekrymu.com.pl tel/fax: 022 642 07 80; tel: 498 87 88

Jestem Grużinką i już dawno przekroczyłam pięćdziesiątkę. Właśnie to zobowiązuje mnie abym dobrze się znała na Gruzińskich winach. Każdy zachwala swoje ulubione wina czy też potrawy i w sumie o gustach się nie dyskutuje, ale polecam państwu do spróbowania różowy Muskat, który produkuje „Kindzmarauli Marani”. Jestem przekonana, że i państwo docenią i zakochają się w niecodziennym i doskonałym winie które na rynek Polski weszło całkiem niedawno. Na początek zachwyci państwa jego wyśmienity kolor, bogaty i wyrafinowany aromat, zaraz potem już po pierwszym łyku przekonają się państwo, że ta uczta jest nie tylko dla oczu, że tak eleganckie, delikatne i posiadające tak nie powtarzalny styl wino nie powinno być tak tanio sprzedawane, ze naprawdę państwo mieli szczęście z tym Muskatem.

Różowe wino
Wino różowe było znane już bardzo dawno temu. Na świecie powstaje wiele ciekawych win różowych, choć w porównaniu z klasycznymi kolorami ich produkcja jest stosunkowo najmniejsza. Jednym z ważnych powodów małej produkcji wina różowego jest to, że wino to najrzadziej i najgorzej nadaje się do długotrwałego przechowywania. Przyjmuje się, że poza szczególnymi wyjątkami wino różowe powinno być wypite w ciągu dwóch lat od daty fermentacji.

Wino różowe nie powstaje z różowych winogron i nie jest mieszanką wina białego i czerwonego. Różowe wino produkuje się z ciemnych (nazywanych czarnymi) winogron bardzo podobnie do wina czerwonego. Zgniata się więc na początku procesu winogrona, aby umożliwić dostęp moszczu do skórek, które są źródłem czerwonego koloru. Inaczej jednak niż w przypadku czerwonego wina po maceracji fermentacja ze skórkami trwa bardzo krótko - kilka do kilkunastu godzin. Fermentujący moszcz odcedza się i odciska podobnie do metody stosowanej w produkcji białego wina i dalej fermentuje już jak białe wino. Powoduje to, że do alkoholu przedostaje się tylko bardzo niewielka ilość barwnika. Tak więc wino nabiera koloru różowego. Cechą charakterystyczną tego wina jest to, że posiada częściowo walory smakowe zarówno białego wina (fermentowanego bez skórek) jak i czerwonego (fermentowanego ze skórkami).

Różowe wina doskonale pasują do dań gruzińskiej kuchni, rozmaitych warzyw z orzechami, przystawek zaprawianych sosem vinaigrette, włoskiej kuchni czyli pizzy, pasty, spaghetti czy innymi makaronami z sosami pomidorowymi, owocami morza oraz potrawami z kurczaka i indyka. Różowe wina są doskonale do. W zależności od charakteru potrawy i wina można spróbować podać je nawet do tłustych potraw (wina o wysokiej kwasowości) czy pasztetu z wątróbek z rodzynkami i miodem (wina słodkie). Oczywiście różowe wino jest doskonałe jako aperitif, świetne pasuje do owoców, rozmaitych deserów, no i do samodzielnego wypicia w gorące dni.

KORPORACJA KINDDMARAULI MARANI
Wielki wkład w tworznie i rozwój winnic Kindzmarauli Marani został włożony przez Givi Sesiashvili, agronoma, jednego z najbardziej słynnych specjalistów.

Aby wino było gotowe do butelkowania musi się zestarzeć. Towarzyszy temu niejednokrotne podlewanie, usunięcie wody itp. Jak wino nabierze smaku, woń, kolor i klarowność dopiero wtedy jest ono butelkowane. Niektóre marki przed butelkowaniem starzeją się w dębowych beczkach.Nowoczesny przebieg produkcji wina jest ogromną gałęzią przemysłu polegającego na najnowszych osiągnięciach nauki i technologii. Wytwarzanie wina jest nierozłączne od uprawy winorośli. Procedura od winogrona do wina jest bardzo długa i wymaga różnorodnych działań, technik i w końcu, serca i duszy, łączących w całość proces tworzenia wina.Producent Kindzmarauli Marani została zaprojektowana przez utalentowanych gruzińskich architektów, a schemat winiarni jest bardzo podziwiany przez wielu specjalistów. Wydajność winiarni to przetworzenie pięciu tysięcy ton winogron.

Krąży baśń mówiąca, że Święta Nino niosła krzyż zrobiony z winorośli powiązany jej własnymi włosami. Zakon Świętej Nino, w którym została pochowana wciąż funkcjonuje w Kakheti, skąd pochodzi wino gruzińskie. A winorośl zawsze jest wspominana w gruzińskich baśniach, opowiadaniach i piosenkach.Niepowtarzalny aromat win Kindzmarauli Marani tkwi w odpowiednim zebraniu winogron, w zależności od tego, jakiej marki wino ma być wykonane. Produkty uzyskane w czasie wstępnego etapu produkcji są nazywane półproduktem.Korporacja Kindzmarauli Marani zaczęła budowę winiarni na placu własnych winnic Kindzmarauli w 2003 roku i ukończyło ją przed końcem 2005. Winiarnia jest cała wyposażona nowoczesnym sprzętem wykonanym przez włoskie firmy Della Toffola i Flimmer.

Początki firmy Kindzmarauli Marani zaczęła się w roku 2000. Od samego początku przyjęła strategię rozwoju włączającą pełną kontrolę nad całym procesem technologicznym. Aktualnie przedsiębiorstwo posiada 500 hektarów ziemi, włączając 435 hektarów winnic i około 50 hektarów wykorzystywanych do obsługi i jako grunty winiarni. Kindzmarauli Marani produkuje wina gruzińskie czerwone białe i różowe. Warunki klimatyczne, żyzna dolina i brak wyjątkowych zmian temperatur to ważne czynniki, które mają duży wpływ na uprawianie winogron. Aktualnie Gruzja jest na czwartym miejscu pod względem produkcji wina pośród byłych Republik Radzieckich.Delta Toffola jest pierwszą firmą, która po mistrzowsku opanowała najważniejsze etapy procesu produkcji wina. Osprzęt przerabiający winogrona pozwala na zachowanie pierwotnego składu i cech jakościowych winogrona. Osprzęt techniczny winiarni umożliwia produkcję różnego rodzaju wysokiej klasy wina.

Importer win gruzińskich Kindzmarauli Marani ma również profesjonalne laboratorium, pozwalające na wykonywanie wszystkich możliwych badań na każdym etapie cyklu produkcji. Winiarnia ma wysokiej jakości beczki zrobione z francuskiego dębu o pojemności 15000 dekalitrów, w których niepowtarzalne rodzaje gruzińskich win są przechowywane.
http://ml.poligrafia.org.pl/n-1655-wina_gruzinskie.html

მუსკატი ვარდისფერი
მწარმოებელი: ქინძმარაულის მარანი
ვენახი: ყვარელი; მიკროკლიმატური რეგიონი: კახეთი
ყურძნის ნახევრადმშრალი ვარდისფერი ღვინო ჩაის ვარდის არაჩვეულებრივად მდიდარი არომატით. გემოთი სრული და ჰარმონიული.

ქართველი ვარ და ორმოცდაათს კარგა ხანია გადავცდი. ამდენად მოვალეცა ვარ, რომ ქართულ ღვინოებში კარგად ვერკვეოდე. ყველა თავის „გულისწორ“ ღვინოს აქებს და გემოვნებაზე არ კამათობენო, მაგრამ გირჩევთ გასინჯოთ ვარდისფერი მუსკატი, რომელსაც „ქინძმარაულის მარანი“ აწარმოებს. დარწმუნებული ვარ თქვენც დააფასებთ და შეგიყვარდებათ პოლონეთის ბაზარზე არცთუ დიდიხნის წინ შემოსული ეს არაორდინალური და მართლაც ჩინებული ვარდისფერი ღვინო. ჯერ მისი ფერი მოგხიბლავთ, სურნელის დახვეწილი მრავალფეროვნება, შემდეგ კი პირველივე ყლუპით მიხვდებით, რომ არა მხოლოდ „თვალი სჭამს და თვალი სვამს“, რომ ასეთი ელეგანტური, ფაქიზი და საკუთარი სტილის მქონე ღვინო ასე იაფად არ უნდა იყიდებოდეს, რომ მუსკატში ძალიან გაგიმართლათ.

ვარდისფერი ღვინო
ვარდისფერი ღვინო ოდითგან არის ცნობილი. ქვეყნად მრავალი საინტერესო ვარდისფერი ღვინოა, თუმცა კლასიკურ ფერებთან შედარებით ამ სახის ნაწარმი შედარებით მცირერიცხოვანია. ვარდისფერი ღვინის წარმოების სიმცირის ერთ ერთი მთავარი მიზეზი გახლავთ მისი ხანგრძლივი შენახვის პრობლემატურობა. ითვლება, რომ ვარდისფერი ღვინო, განსაკუთრებული გამონაკლისების გარდა, ფერმენტაციიდან ორ წელიწადში უნდა შეისვას

ვარდისფერი ღვინო არ იწარმოება ვარდისფერი ყუეძნისგან და არც წითელი და თეთრი ღვინოების ნარევს წარმოადგენს. მას ამზადებენ შავი ყურძნის ჯიშებისგან და წითელი ღვინოების მსგავსად თავდაპირველად ჭაჭაზე იწყებს ფერმენტაციას. პროცესი ძალზედ ხანმოკლეა და გრძელდება სულ რამოდენიმე დღე, სანამ შავ ყურძნის კანიდან სასურველი ფერი “გამოიწოვება”. შემდეგ ჭაჭას გადაიღებენ და პროცესი თეთრი ღვინოების დაყენების ფრანგული ტექნოლოგით გრძელდება. ამდენად ალკოჰოლი მხოლოდ მსუბუქად შეიფერება და ღვინო ღებულობს ვარდისფერს. სწორედ იმიტომ არის ეს ღვინო განსაკუთრებით საინტერესო, რომ მას ახასიათებს როგორც თეთრი ღვინის ( ჭაჭის გარეშე ფერმენტაცია), ასევე წითლის (ჭაჭით ფერმენტირებული) მომხიბვლელობა, მისი ბუკეტი და არომატი კი განსაკუთრებულია.

ვარდისფერი ღვინოები საუცხოოდ ეხამება ქართული სამზარეულოს, ვინიგრეტის სოუსიან თუ ნიგვზიან ბოსტნეულის კერძებს, იტალიურ სამზარეულოს (პიცა, პასტა, სპაგეტი და პომიდორიანი სხვა მაკარონები), ზღვის პროდუქტებს, ქათმისა და ინდაურის კერძებს. ღვინის ხასიათიდან გამომდინარე შესაძლებელია მათი შეთავსება ცხიმიან კერძებთან (მაღალი მჟავიანობის ღვინოები), ქიშმიშითა და თაფლით შეკაზმულ ღვიძლის პაშტეტებთან ( ტკბილი ღვინოები). ვარდისფერი ღვინო უეჭველად გამოდგება აპერიტივად, საუცხოოა ხილთან, დესერტების მთელ გამასთანთან და ბოლოს ცხელ დღეებში იგი ნამდვილად უალტერნატივოა უარაფლოდაც კი.

ორი თარიღი - ქართველთა ორი სიამაყე

1939 წლის 31 მარტს დამოუკიდებელი საქართველოს პირველ პრეზიდენტ ზვიად გამსახურდიას 70 წელი შეუსრულდებოდა. წერილი, რომელსაც გთავაზობთ 1996 წლის მარტში გამოქვეყნდა გაზეთში "აღდგომა".მისი ავტორი დღევანდელი პოლიტემიგრამტი ვიქტორ დომუხოვსკია, რომელიც მაშინ პოლიტპატიმარი იყო და ორთაჭალის ციხეში იმყოფებოდა...

Gruzja jako model współistnienia różnych Narodów i grup etnicznych na Kaukazie

Przez 3000 lat swojej państwowości, w Gruzji zawsze mieszkali różne narody. Parę lat temu obchodziliśmy 2600 lecie wspólnego życia z Żydami. Gruzja jest jedynym krajem gdzie nie dochodziło do pogromów Żydowskich. Ten fakt został udokumentowany w muzeum historii narodu Żydowskiego w Izraelu. Obok Gruzinów od zawsze mieszkali również Muzułmanie (Azerowe) i Ormianie. Na starym mieście w Tbilisi na tym samym placu są Synagoga, Meczet i Cerkiew – Gruzińska i Ormiańska. Żyliśmy razem bez konfliktów do pojawienia się imperialnej Rosji na Kaukazie, która zaczęła wcielać swoją imperialną ideologię: „dziel i rządź”.
Ofiarami tej ideologii stali się Czerkiesi ( zabito ponad milion ). Kabardyjnczycy i Abazyjnczycy. Ratując się od Rosjań wszyscy oni uciekali do Gruzji, do pogranicznej Abchazji ( region Gruzji). I to oni przynieśli Abchazom swój język. W ten sposób w Abchazji zaczęto używać na równi z Gruzińskim drugiego języka, późnej nazwanego Abchaskim. Spokój miedzy tymi narodami trwał do momentu kiedy Rosja zaczęła podbijać Gruzje. Duży udział w zaostrzeniu tego konfliktu mieli bolszewicy i Stalin ze swoją nacjonalistyczną polityką. I mimo ze Stalin w równej mierze gnębił wszystkich na tym terenie, to Abchazowie brali to jako prześladowania ze strony Gruzinów. Nie będziemy tu szczegółowo opisywać kolejnych powodów konfliktu, bo konflikt powstał była wojna a teraz musimy znaleźć sposób na współistnienie. Tym bardziej że 300 000 Gruzinów było wygnanych z domów na terenie Abchazji. Pierwszym zadaniem oczywiście jest stworzenie warunków żeby uchodźcy wrócili do domów i zaczęli życie w swoich domach. Tym bardziej że już od 12 lat są bez dachu nad głową.
Na początku 90-tych, po odzyskaniu przez Gruzję niepodległości, powstał jeden z lepszych modeli na współżycie różnych narodowościach w Abchaskiej republice autonomną. Na ten czas 18% mieszkańców byli Abchazi, 55% Gruzini i kolejne 18% Rosjanie, a resztę inne narodowości. Według prawa które wtedy przyjęto w parlamencie Abchazowie dostawali 1/3 miejsc, Gruzini 1/3 i inne narodowości tez dostawali 1/3 miejsc. Do uchwalenia nowych praw potrzebne było 2/3+1 głos. Żeby przyjąć jakąś decyzje wszystkie strony musiały współdziałać razem. To właśnie gwarantowało współpracę. Co nie odpowiadało Rosji, i było kolejnym powodem by usunąć Zwiada Gamsachurdia od władzy i na jego miejscu posadzić „swojego człowieka” Eduarda Szewardnadze i bandę kryminałów Dżaby Ioselianego. Którzy zaczęli grabić kraj. Kiedy oni okradali Gruzinów, to było zwykłym rabunkiem, a kiedy to samo zaczęli robić z Abchazami, to przerodziło się w konflikt etniczny. W ten oto sposób zaczęła się wojna między prorosyjskim reżymem Gruzji a Abchazami. Do zapomnienia przelanej krwi potrzebne będą lata spokoju.
Właśnie dlatego nowy rząd Gruzji proponuje model asymetrycznej federacji. Gdzie strona Abchazka będzie miała największą autonomie. Ten model jest bardzo kontrowersyjny i dlatego niema zbyt dużego poparcia u żadnej ze stron. Jako pierwszy warunek w tym układzie jest oczywiście powrót uchodźców oraz współpraca na tle ekonomicznym obu stron. Nowe władze w Abchazji razem z prezydentem Sergeem Bagapszem są zgodni że te warunki są najważniejsze. Interesującym jest fakt że Abchazowie nie wybrali prorosyjskiego Hadzymba (pracownik SBK ), ale właśnie Bagapsza. Ta mądrość Abchazkiego narodu daje nadzieję na pokojowe rozwiązanie problemu. Obie strony przyrzekły zrobić wszystko żeby konflikt rozwiązać na drodze pokojowych rozmów.

Co najważniejsze teraz Gruzją poprawiła swoją pozycję na arenie międzynarodowej. Jeśli 31 grudnia 1991 r. OBWE przyznała niepodległość wszystkich republik byłego ZSRR poza Gruzją, to na dzień dzisiejszy Unia Europejska popiera wszystkie kroki władz Gruzińskich na uregulowanie Abchaskiego problemu. Jak ustalili na posiedzeniu Rady Europejskiej: „ w Rosje trzeba przyzwyczajać do stanu gdzie nie będzie jedynym mocarstwem które bierze udział w tym konflikcie. Co nie zmienia faktu że bez Rosji nie rozwiąże się tego problemu, ale nie dlatego że Rosja jest niezbędna ale dlatego że bierze w nim udział od samego początku”.
O wiele prościej ta sytuacja wygląda w Chynwali (tak zwane południowej Osetii). To w zasadzie jedno miasto i parę wiosek a problem tkwi w istniejącym reżymie Eduarda Kokojty a nie w Osetyńczykach czy Gruzinach. A sytuacja jest dużo lepsza niż parę lat temu. Wiele „łączonych” rodzin i pragnienie obu narodów jak najszybciej połączyć się w jedno państwo, z szerokim samorządem. Najciekawszym jest fakt że przed rozpoczęciem konfliktu w Cchynwali mieszkało 50 000 Osetyńczyków, a w pozostałych częściach Gruzji 250 000. Przez ten konflikt wielu z nich musiało wyjechać do Rosji. Wiele z tych rodzin teraz powraca do swoich domów, a Gruziński rząd razem z Unią Europejską pomagają im finansowo. Ten proces daje podstawy sądzić że sytuacja została opanowana i wkrótce zażegnamy problem w tej części Gruzji.
Żeby trzymać Gruzie w szachu, Rosja podjudza Ormian mieszkających na południu. Rosjanie utrzymują że nawet jakby chcieli nie będą w stanie wyprowadzić swojch wojsk z bazy w Achalkalaki, bo miejscowi Ormianie zapowiadają protesty i blokady. Co najciekawsze rząd Armenii nie popiera prorosyjsko nastawionych Ormian w Achalkalaki. Rosja chce zachować bazę, a tym samym narzędzie nacisku na władze Gruzjinskie, ze względu na ekonomiczny komfort Ormian ( większość z nich pracuję przy tej wojskowej bazie ). Gruzini uspakajają Ormian obiecując im że na mejsce Rosyjskich wojskowych tą bazę zajmie Gruzińska armia. Dlatego też Gruzja tak ostro stawia sprawę likwidacji Rosyjskich baz w Achalkalaki i Batumi.
Konflikt w Adzarii gdzie znajduje się druga baza Rosjan udało się rozstrzygnąć pokojowym sposobem. Naród sam wygnał separatystyczny rząd Aslana Abaszydze. Teraz autonomia Adzarji ma dobre stosunki z centralną władzą w Tbilisi.
Przez ekonomiczne kłopoty Gruzji, druga duża grupa etniczna Azerowie też maja ciężką sytuacje, ale dzięki wielowiekowej przyjaźni tych dwóch narodów, te kłopoty nie przekształciły się konflikt. W utrzymaniu spokoju w tym regionie pomaga i przyjaźń obu prezydentów i Micheila Saakaszwili i Heidara Aliewa. W marcu bieżącego roku władze Gruzińskie, muzułmańskie święto Bajram – nowy rok, ustanowili świętem państwowym i dniem wolnym od pracy.
Już od wielu wieków na północy Gruzji mieszkają etniczni czeczency – kistowie. Nie zważając na wojnę i groźby Rosji, zarówno kistowie jak i gruzini, przyjęli wielu uchodźców z Czeczenji. Rosja wiele razy groziła przeniesieniem wojny na tereny Pankjiskiego wąwozu, parę razy już zbombardowała te tereny i grozi ostrzałem rakiet. Żąda przy tym aby Gruzja wygnała uchodźców z powrotem do objętej wojną Czeczenji. Przy udziale międzynarodowych obserwatorów Rosyjskie władze namawiali uchodźców do powrotu ale nikt z mieszkających tam Czeczenów nie chciał wrócić. Mimo rosyjskich zapewnień że w wąwozie pankjiskim są bazy terrorystów, międzynarodowi obserwatorzy nie znaleźli na to żadnych dowodów.

60 lat temu na terenie Gruzji rozegrała się tragedia dla kolejnej mniejszości etnicznej. Siłą zostali wysiedleni Turcy - meschetincy do Azji środkowej. Po rozpadzie ZSSR zmuszeni, wieloma pogromami, wyjechać i stamtąd. Na dzień dzisiejszy zamieszkują oni północny Kaukaz. Część z nich wróciła do Turcji. Wielu z nich chce wrócić do Gruzji. Szewardnadze przeciągał kwestie ich powrotu przez wiele lat, ale nowe władzę wraz z OBWE opracowali plan ich powrotu na ich dawne ziemie. Niektórym z nich USA dało możliwość na zamieszkanie w stanach. Reszta z nich czuje się Gruzinami i wrócą już niedługo do Gruzji.
Mimo że Azerowie i Ormianie są w stanie wojny na terenie Gruzji tam gdzie te 2 narody mieszkają obok siebie udało się uniknąć konfliktu.
Gruzja znajduję się obecnie na drodze z której nie wolno jej zrezygnować jeśli chce rozwiązać istniejące konflikty. A jedynym sposobem na to wydaję się być wyniesienie ich na forum międzynarodowe, dzięki czemu możliwe będą rozmowy między obiema stronami. Oczywiście nie uda się to jeśli Rosja będzie się wtrącała w wewnętrzne sprawy małej republiki. A żeby to zagwarantować Gruzja musi szukać sojusznika który będzie trzymał Rosje na dystans. Unia nie jest w stanie brać udziału w takich konfliktach osobiście, ale może wspomóc strony finansowo. I jest wielce prawdopodobne że właśnie ten sposób zostanie przez nią wybrany żeby pomóc stronom. Rosja bardzo podejrzliwie patrzy na wszelkie próby rozwiązania problemów na Kaukazie ze strony innych państw. Np. kiedy Polska w 90-tych wystąpiła z paroma pomysłami na uregulowanie konfliktów, Rosja bardzo ostro zareagowała. Nawet skomentowała to tak: „Polski lew kładzie łapę na Kaukaz”.
Ostatnio pojawiły się 2 bardzo ważne momenty.
Pierwszy to: po zmianie władzy na Ukrajanie i w Mołdawii wzmogła się aktywność GUAM-u. Na ostatnim posiedzeniu w Kiszyniowie było przyjęte postanowienie o pokojowym rozwiązaniu problemów w Abchazji, Cchynwali, Predniestrowje i Karabachu. Jako obserwatorzy brali udział Polska i Litwa. Jeśli ta współpraca będzie kontynuowana w tym samym duchu będzie to przełomowy moment w rozwiązaniu tych problemów. Pod naciskiem Rosji OBWE zrezygnowało z monitorowania Gruzińsko Rosyjskich granic. A Litwa zgodziła się pomóc Gruzji w monitorowaniu granic. Wiele wnosi też Ukraina proponując zamienić siły pokojowe Rosji własnymi w Abchazji.
Drugi moment to jest zwiększenie aktywności USA na Kaukazie. Jak tylko amerykanie zaczęli wojnę w Iraku, Rosjanie chcieli wejść do Pankjiskiego wąwozu. Ale USA dało im do zrozumienia że Gruzja jest pod opieką Stanów i nie będzie mile widziana taka interwencja. 2 dni temu odbyła się pierwsza wizyta amerykańskiego prezydenta w Gruzji, który zapełnił władze Gruzji o swojej pomocy zarówno i w rozwiązaniu etnicznych konfliktów jak i w sprawie Rosyjskich baz. Tym samym USA staje się przeciw wagą dla Rosji w przyszłości małej republiki. S kolej wielowiekowa tolerancja Gruzji pozwala sądzić że wszystkie konflikty zostaną szybko zażegnane, ponieważ Gruzini maja zapisane w genach współistnienie z innymi narodami.

Peter Domukhovski
student UW WDINP, ISM
2005, Warszawa

Podwójny standard czy Real Politics?!

W latach 70 minionego wieku, w USA i w ZSSR analitycy z centrum strategicznego planowania przewidywali w przeciągu najbliższych 10 lat ekonomiczny upadek Związku Radzieckiego. Przyczyną miała być to że wszystkie podstawowe dziedziny gospodarki przeznaczały 60-90% swoich produktów strukturom wojskowym. Nie mogła uratować tej sytuacji podwyżka cen na ropę. Zarówno stany zjednoczone jak i reszta świata nie mogły pozwolić aby rozpad tego „imperium zła” szło własnym tempem, obawiali się oni że tak niekontrolowane procesy mogą wywołać katastrofalne skutki na całym świecie. Właśnie dlatego rozpad ZSRR był odgórnie zaplanowany i przeprowadzony.
ZSRR wszedł w epokę „glastnost” i „perestojki”, która była kierowana przez komunistyczną elitę wspieraną przez Zachód. Była to kontrolowana próba zmienienia totalitarnego systemu na niby demokratyczne rządy. Na podstawie od górnie otrzymanych rozkazów tworzono w republikach „narodowe fronty” i „opozycyjne partie”. W 1989 r. z wielkim hukiem szykowano Narodowy Zjazd związku radzieckiego na którym dozwolono nawet wybór niektórych „partii opozycyjnych”.
Gruzja była jedyną republiką w której nie udało się od górnie pokierować tychże procesów i tłumiona od 70 lat ruch narodowowyzwoleńczy nagle wybuchł. Wszystkie opozycyjne partie żądały niepodległości państwowej i wyjścia ze związku radzieckiego. Właśnie dlatego władze ZSRR ( z rozkazu M.Gorbaczowa i E.Szewardnadze ) w 1989 r. 9 kwietnia nakazali w tak krwawy sposób rozprawić się z pokojową demonstracją. Ale to wywołał odwet, który stał się przesłanką do rozpadu ZSRR i już w grudniu 1989 r. w Malcie G. W. Bush ( senior ) i M. Gorbaczow ogłosili koniec „zimnej wojny” i początek nowego porządku na świecie ( na początku ze związku radzieckiego miało wystąpić tylko 3 republiki nad bałtyckie, a pozostałe 12 miało pozostać w ZSRR!).
Tym czasem republiki masowo rozpoczęły ogłaszać swoją suwerenność (1990 r. 11 marca – Litwa, 4 maja – Łotwa, 8 maja – Estonia, 20 czerwca – Uzbekistan, 16 lipca – Ukraina. 29 czerwca Litwa powstrzymuje deklaracje suwerenności na czas porozumienia z ZSRR). Tutaj nie wolno nie powiedzieć że w tymże 1990 r. 9 grudnia w Polsce wybory prezydenckie wygrywa Lech Wałęsa.
W Gruzji tymczasem opozycja zmusiła władze żeby zrezygnowała z marcowych wyborów do parlamentu, i co najważniejsze, Rada Najwyższa podjęła historyczną decyzje:
„Sowjetizacje Gruzji 25 lutego 1921 r. uznano jako okupację, z kolej traktat o powstaniu ZSRR w 1922 r. został uznany za nieważny dla Gruzji”. To wszystko „de-fakto” oznaczało zniesienie sowieckiej władzy w Gruzji.
1 czerwca pięciu studentów z Tbiliskiego uniwersytetu rozpoczęło bezterminową głodówkę z żądaniem o przeprowadzenie nie komunistycznych wyborów. Tą akcje poparli wszyscy opozycjoniści i komuniści musieli pójść na kompromis. Postanowiono że, partie polityczne na równych prawach będą wybierać centralną komisję wyborczą, która przeprowadzi wybory. Takie zerowe początki dawały możliwość po raz pierwszy na terenie ZSRR przeprowadzić wolne, wielopartyjne i demokratyczne wybory.
28 października 1990 r. w przeprowadzonych wyborach 2/3 głosami zwyciężyła opozycyjna partia „Okrągły Stół - Wolna Gruzja”. Jedną trzecią głosów otrzymała komunistyczna partia, żadna inna partia nie przekroczyła 4% barierę! Tak właśnie w wyniku demokratycznych wyborów i pokojowo skończyła się trwająca 69 lat komunistyczna władza w Gruzji.
Narodowy rząd na pierwszym że posiedzeniu parlamentu ogłosił przejściowy period dla niepodległości państwowej.
W Litwie, w 1991 r. 9 Lutego, w Latwji i Estonji 3 marca, przeprowadzono plebiscyty i obywatele głosują za niepodległością republik..
W 1991 r. 17 marca przeprowadzono referendum o zachowanie ZSRR. Gruzja nie wzięła w nim udziału. Gruzja w tymże roku 31 marca przeprowadziła własne referendum: „czy odnowić niepodległość Gruzji na podstawie aktu niepodległościowego z 1918 r. 26 maja?”. 90% ludności poparło niepodległość kraju. Na podstawie wyników referendum w 1991 r. 9 kwietnia ( po 2 latach od tamtych straszliwych wydarzeń ) parlament przyjął Akt o Wskrzeszeniu niepodległości Państwowej Gruzji. Tym zakończył się przejściowy period i kraj de-fakto wyszedł z ZSRR. Pod koniec kwietnia w rozmowie telefonicznej M. Gorbaczow zagroził prezydentowi Z. Gamsachurdji surowymi konsekwencjami jeśli nie zrezygnuje z przyjętego Aktu Niepodległości.
26 maja w Gruzji przeprowadzono wybory prezydenckie. Z dużą przewagą (87%) prezydentem zostaje Zwiad Gamsachurdja. Na wybory przyjechał Ryczard Nixon, który bardzo wysoko ocenił przeprowadzone wybory! Tym zakończyły się wybory do władz demokratycznego państwa.
12 czerwca prezydentem Rosji zostaje Boris Elcyn i Rosja przyjmuje deklarację suwerenności.
1 listopada w Pradze podpisano akt pod unieważnienie paktu warszawskiego.
21 listopada G. Bush (senior) i Gorbaczow zmniejszają o jedną trzecią broń strategiczną.
19-21 sierpnia nieudana próba puczu, przewrotu rządu w Moskwie. Elcyn zakazuję partie komunistyczną.
Zwiad Gamsachurdja w wywiadzie dla CNN-u mówi: „myślę że ten pucz był od samego początku zaplanowany i przeprowadzony przez samego Gorbaczowa wraz z tymi osobami ( tu ma na myli Iazowa, Pugo i innych ), i właśnie tym zamierzali nastraszyć ludzi, co może się stać”. Następnego dnia w wywiadzie do tego samego CNN-u George Bush mówi: „uważam że ten człowiek (ma na myśli Gamsachurdję ) powinien przynajmniej odrobinę bardziej opracować swoje wystąpienia zanim je będzie ogłaszał . . ., to jest właśnie ten człowiek który płynie pod nurt. W każdym razie tak mi się wydaję . . ., on musi popłynąć wraz z nurtem i zrozumieć, co się dzieje na świecie”. „pływanie wraz z nurtem” nie przyniosło George’owi Buszowi wygranych wyborów. Jeden z zachodnich analityków o całej tej sytuacji wypowiedział się następująco: „z nurtem zwykły płynąć trupy bydła i martwe ryby”.
20 sierpnia Estonia ogłasza niepodległość, 21 Latwia, 30 Azejrbejdzan.
6 września ZSRR oficjalnie przyznaje niepodległość Litwy, Latwji i Estonji!!! Ale nie Gruzji, mimo że tylko Gruzja była naprawdę niepodległa ( przeprowadzone referendum i akt parlamentu ).
22 września Armenjia ogłasza swoją niepodległość.
8 grudnia Rosja, Ukraina i Białoruś zakładają WNP, a 21 grudnia do nich dołączają jeszcze 8 państw. Gruzja odmawia członkostwa w WNP i następnego dnia, 22 grudnia, Rosja rozpoczyna zbrojny pucz przeciwko niepodległym i prawowitym władzom suwerennej Gruzji.
25 grudnia Gorbaczow ustępuję ze stanowiska prezydenta ZSRR, ZSRR przestaje istnieć. USA przyznaje niepodległość Gruzji.
1991 r. 31 grudnia Unia Europejska przyznaje suwerenność wszystkich 11 republik byłego ZSRR ( to są te państwa które weszły w skład WNP! ), ale niepodległość Gruzji nadal nie przyznano?! Z kolej E. Szewrdnadze, który do władzy przyszedł po zbrojnym puczu, już 23 marca 1992 r. dostaje „uznanie” UE, ( z Rosji Szewardnadze przyjeżdża do kraju 7 marca a już 8 ogłasza on siebie przewodniczącym Rady Państwowej ). Zachód udziela takiego poparcia dla Szewardnadze dlatego że uznaje tereny byłego ZSRR jako strefę wpływu Rosji.
Z jednej strony zamykają się oko, kiedy na jesieni 1993 r. rosyjska flota czarnomorska wraz z armią zaczynają okupacje zachodniej Gruzji która była pod bezpośrednią jurysdykcją prawowitej władzy i gdzie 31 grudnia zabito prezydenta Z. Gamsachurdje.
Z drugiej strony, kiedy w 1991 r. 30 września, po wewnętrznym wojskowym buncie, obalono pierwszego wybranego prezydenta Haiti, Aristydi. Wojenny reżym Haiti uznał tylko Watykan. W 1993 r. 23 czerwca przyjęto międzynarodowe sankcje przeciwko Haiti. W 1994 r. 31 lipca rada bezpieczeństwa ONZ przyjmuje wniosek o „użyciu wszelkich potrzebnych środków” do obalenia wojskowego reżymu na Haiti. We wrześniu wojska USA okupują Haiti i po 3 latach przymuszonej emigracji do kraju wraca prezydent Aristydi.
W ten oto sposób świat prowadził politykę podwójnego standardu wobec Gruzji, nie zważając na to jakie szkody musiała ponieść Gruzja z powodu przewrotu który przeprowadziła Rosja. Więzienia wypełniły się więźniami politycznymi, ludność została ograbiona i według oficjalnych danych ponad 1.5 miliona ludzi wyemigrowało z kraju, średnia pensja wynosi 10 dolarów a ponad 95% mieszkańców mieszka w nędzy.
W trakcje „panowania” E. Szewardnadze, w 5 milionowym kraju który jeszcze nie tak dawno temu był jednym z bogatszych i kwitnących republik w ZSRR, Gruzja stała się jedną z bardziej skorumpowanych i biedniejszą z republik post komunistycznych. W wyniku rozpoczętej przez niego bratobójczych wojen w Abchazji i w południowej Osetji, zginęło ponad 600 tysięcy osób a ponad 400 tysięcy stało się uchodźcami. Całkowicie zniszczono gospodarkę kraju.
Ten właśnie reżym, wspierany przez politykę „zachodu”, przetrwał 12 lat. W 2001 r. rządząca partia Eduarda Szewardnadze, „związek obywateli”, została podzielona. Do opozycji przeszli najważniejsze osoby z tej grupy: były speaker Zurab Żwania (demokraci), były minister justycji Michejl Saakaszwili (ruch nacjonalistyczny).
2003 r. 2 listopada przeprowadzono wybory do parlamentu, które jak zwykle były przeprowadzone z licznymi „błędami”. Ale jeśli podczas poprzednich wyborów zagraniczni obserwatorzy nie zauważały tych błędów to tym razem nie mogli już zamknąć oczu. Opozycja narobiła takiego szumu że cały świat usłyszał o tych wyborach i o tym co się na nich dzieje. Najbardziej interesującym faktem jest to jak w czasie wyglądały te przekłamania.
W 92r. 80%, w 95 50%, 99 25-30%, a w 2003 15-20%. Świat musiał przyznać te wybory za nieobiektywne, niedemokratyczne i co najważniejsze nieważne. Po raz pierwszy zachód stanął po stronie opozycji. Która skorzystała z poparcia wtargnęła na obrady nowo wybranego Parlamentu i zerwała je, zmuszając Szewardnadze do opuszczenia budynku. Zaczęto pokazywać w telewizji na całym świecie co działo się tak naprawdę. Przez całą dobę pokazywano demonstracje opozycji, przez 20 dni na żywo pokazywano walkę z reżymem. 23 listopada E. Szewardnadze ustąpił. Te wydarzenia nazwano „Aksamitną Rewolucją”
E. Szewardnadze podczas 12 lat panowania w Gruzji doprowadził ją do całkowitego upadku i tylko oszukując na wyborach mógł utrzymać władze. Wszyscy stanęli przeciwko niemu, nawet ci ludzie którzy przyprowadzili go do władzy.
Trudno na dziś dzisiejszy jednoznacznie powiedzieć co się stało w Gruzji:
1. E. Szewardnadze sam zrezygnował z władzy i przekazał ją „opozycji” Saakaszwili-Żwania, dostając w zamian nietykalność;
2. E. Szewardnadze został zmuszony do zdania władzy i dostał nietykalność.
Interesujący jest fakt że, jako mediator występował minister spraw zagranicznych Rosji, Igor Iwanow. Który przyjechał w nocy i najpierw wystąpił na mityngu opozycjonistów a dopiero potem spotkał się z Szewardnadze w jego rezydencji w Krtsanisy.
Ale dwa wnioski są oczywiste:
1. reżym Szewardnadze stał się na tyle niepopularny że nie pozostał nikt w kraju kto popierałby jego politykę.
2. obalenie reżymu Szewardnadze, był zaplanowany i przeprowadzony podobnie jak w jugosławji ( sprawa miloszewica).
a) stworzono i finansowano młodzieżową organizację, „dość” „nie”
b) większa część przywódców opozycji miała ścisły kontakt z filiami organizacji Sorosa i byli przez ich finansowani.
c) Ambasadorem USA w Gruzji był Ryczard Majls. Tenże sam Majls był ambasadorem w Jugosławji podczas obalania Miloszewicza.
Czemu nikt z dawnych przyjaciół i sojuszników Szewardnadze nie pomógł mu?
Czyżby chodziło o podwójny standard? A może właśnie to jest real politycs?
I tu przytocze pare przemyszleń pana Z. Brzezińskiego z książki [Zbigniew Brzezinski - The Grand Chessboard (American Primacy and Its Geostrategic Imperatives – 1997, Basic Books, A Division of HarperCollinsPublishers], w której przytoczono pogląd na „nowy porządek świata”. Po rozpadzie ZSRR powstają nowe możliwości, rzeczywistość nagle się zmienia. Można powiedzieć że największy udział w rozpadzie ZSRR miała Ameryka. Ale mimo to i ona, tak samo jak reszta świata byli nieprzygotowani w obliczu rzeczywistych wydarzeń. Nikt nie przypuszczał jak bardzo Rosja była osłabiona. Dzięki J. Busza (seniora) i jego fatalnego planu, a raczej jego braku, stała się wielka krzywda Ukrainie, Gruzji i Mołdowe, ale głównie samemu zachodowi, ponieważ wsparli oni niedemokratyczny system i pozostawili te Republiki w strefie wpływów Rosji. Chociaż administracja Klintona próbowała naprawić ten błąd, było już za późno, co zresztą zauważył pr. Brzeziński, i w 1997 r. pokazuje on nowy plan który właśnie jest realizowany.
Co czeka w najbliższej przyszłości Gruzję? Wiadomo że USA chce transportować z morza kaspijskiego ropę i gaz ziemny, najkrótsza droga do morza śródziemnego prowadzi właśnie przez Gruzję a potem Turcję. Dochodzi też sprawa rozszerzenia UE. Gdzie coraz częściej się mówi o dalszym rozszerzeniem na wschód. Możliwe że całkiem niedługo Gruzja będzie kandydatem do UE .
Ten region stał się nagle łakomym kąskiem dla świata. Czy to jako baza która prowadzi dalej do Azji, czy to jako tranzyt dla bogactw mineralnych morza Kaspijskiego. Zakaukazie praktycznie jest obecnie w sferze strategicznych interesów ewroatlatycznej. Ale z powodu bliskości Rosji i jak narazi umiarkowanie okazywanym zainteresowaniem, wcale nie jest pewne w którą stronę się wszystko potoczy, jak się rozwinie sytuacja. Najważniejsze jest żeby sąsiedzi na zakaukaziu mogli przełamać uprzedzenia i spojrzeli nie tylko na własne podwórko. Bo teraz właśnie nadarza się okazja żeby zrealizować wizję Zwiada Gamsachurdji o „Domu Kaukaskim”, gdzie Kaukaskie republiki tworzyliby wspólnotę która mogłaby wiele znaczyć na arenie międzynarodowej.
To nie będzie już zależało od jednego z krajów w tym rejonie, ale od wspólnych przemyślanych działań każdego z nich.
Dużą role może odegrać też Polska. W trakcie rozmów G. W. Busha i Kwaśniewskiego po raz pierwszy powiedziano, że Polska może się stać przewodnikiem Gruzji do NATO.
Dzisiaj Gruzja cieszy się dużym zainteresowaniem i pomocą zachodu, ale Rosja też nie śpi i stara się nie stracić swoich wpływów. O tym świadczą ostatnie wydarzenia w Adzarji, gdzie sytuację rozładowała właśnie Rosja. Ale za jaką cenę? Nie wszystko się jeszcze skączyło, przed nami jeszcze trudne rozmowy o wyprowadzeniu rosyjskich wojsk z terenów Gruzji. Jak na razie stanowiska Gruzji i zachodu są podobne. Miejmy nadzieję że to zainteresowanie nie jest chwilowe i potrwa tak długo dopóki cały Kaukaz zdąży stać się w pełni niezależny i stanąć na własne nogi.

Peter Domukhowski
III r. ISM WDINP UW
2004, Warszawa